سمیه قربانی/ مجله اینترنتی اسرارنامه

 

پدیده حاشیه نشینی در سکونت گاه های غیر رسمی سال های زیادی است که گریبان بسیاری از شهرهای کشور از جمله سبزوار را گرفته است. پدیده ای که عمدتاً به واسطه مهاجرت مردمانی از دیگر شهرها و روستاهای کشور به یک شهر دیگر رخ می دهد و چنانچه در شهر میزبان شرایط مناسب برای پذیرایی میهمانان مهاجر وجود نداشته باشد، معضلات بیشماری از جمله حاشیه نشینی در سکونتگاه های غیر رسمی و سایر آسیب های بعدی را به وجود می آورد. 

 

چند سالی است که در حاشیه ی جنوبی و اخیرا در حاشیه ی شرقی شهر سبزوار (جاده کمربندی) چادرهایی را می بینیم که سبک زندگیشان نه چادرنشینی به شیوه ی عشایر است و نه استقرار در خانه هایی امن و استاندارد به شیوه مورد انتظار شهرها و نحوه ی زندگی ساکنان این چادرها نه تنها برای خودشان آسیب زاست، بلکه چهره ناخوشایندی را نیز به شهر سبزوار می دهد. به ویژه در مسیری که سالانه چندین میلیون زائر و گردشگر از آن عبور می کنند.

 

طبیعی است که این نوع سبک زندگی حاشیه نشینی همواره، آبستن وقوع اتفاقات ناخوشایندی است که بر مشکلات شهرنشینان به ویژه در حوزه های بهداشتی، امنیتی و فرهنگی و اجتماعی، می افزاید.

 

زن ها و دختران این چادرنشینان عمدتاً به قصد تکدی گری در کوچه و خیابان های شهرها و روستاهای میزبان به گردش در آمده و به در منازل می روند و از این مسیر برای امرار معاش خود و خانواده هایشان کسب درآمد می کنند و مردانشان نیز کسب و کار مشخصی ندارند و از برخی قراین و شواهد چنین بر می آید که چندان هم بیکار نیستند و احتمالا برخی از مردان این خانواده ها جهت امرار معاش به فعالیت هایی غیرمفید و حتی مخرب نظیر خرید و فروش انواع مواد مخدر مشغول می شوند.

 

ضمنا در حوالی استقرار این چادرنشینان که از هیچ اصول بهداشتی نیز پیروی نمی کنند، انواع معضلات بهداشتی نظیر بوی نامطبوع و رفت و آمد انواع حیوانات اهلی و وحشی به شدت مشاهده شده که باعث آزار و نارضایتی مردم مناطق همجوار و بروز انواع خطرات می شود.

 

ادامه این وضعیت نه برای ساکنان محروم این چادرها مفید است و نه برای مردم نواحی همجوار و نه برای مسافرانی که از سرتاسر کشور سالانه از این مسیر عبور می کنند اما متاسفانه در سایه ی بی توجهی مسئولان این معضل روز به روز در حاشیه ی جنوبی شهر سبزوار در حال گسترش است و اخیرا به نقاط در حاشیه ی شرقی نیز کشیده شده و این نگرانی را ایجاد می کند که تا چند وقت دیگر این سکونتگاه های غیر رسمی به صورت یکی از مناطق جدایی ناپذیر و کانون های دائمی بحران در شهر سبزوار تبدیل شوند.

 

در همین زمینه شعر معروفی هست که می گوید:

 

 سرچشمه شاید گرفتن به بیل،

 چو پر شد نشاید گذشتن به پیل!

 

لذا تا قبل از تثبیت این وضعیت باید مسئولان به فکر چاره ای اساسی بیافتند. چاره ای نظیر اینکه یا با بودجه های دولتی سکونتگاه های امن و معتبری برای این مهاجران ایجاد شود، یا اگر امکان پذیرش رسمی و محترمانه این مهاجران در اطراف یا داخل شهر وجود ندارد، از بیتوته کردن غیرقانونی و فاقد شرایط استانداردشان جداً جلوگیری به عمل آید و در اولین فرصت به شهرها و مناطق اصلی خود بازگردانیده شوند تا شاید در شهر و دیاری دیگر فرصت و امکانات کافی برای پذیرش مطلوب این هموطنان محروم مهیا شود.

 

گفتنی است، نکته تاسف بار اینجاست که در طول سال های اخیر رسانه های محلی سبزوارچندین مرتبه به موضوع حاشیه نشینی های آسیب زا اشاره کرده اند و هشدارهای لازم را داده اند،(منبع1)، (منبع2)، (منبع3)، (منبع4)، (منبع5) اما ظاهرا هنوز مسئولان محلی ، استانی و ملی نسبت به کانون های بحران جدیدی که در این شهر در حال شکل گیری است، توجه کافی را نشان نداده اند و به نظر می رسد چندان احساس مسئولیت نمی کنند.