مجله اینترنتی اسرارنامه:

* عمار علوي:

يکي دو سالي است که سبزوار علاوه بر حاشيه نشيني گسترده که معضلات اجتماعي زيادي دارد با پديده ديگري به نام "چادرنشيني مهاجران" در جنوب شهر روبرو است.

- حسين ميردشتي معاون برنامه ريزي فرماندار سبزوار يک سال پيش 16 شهريور 92 با اشاره به کوچ اجباري چادر نشينان مهاجر گفت:

"مهاجرت چادر نشينان زابلي به حاشيه شهر ها يک معضل اجتماعي و فراگير است که مختص سبزوار نيست ما هر ساله با تعداد زيادي از کوچ نشينان زابلي مواجه هستيم که نوع فرهنگ و شغلشان متفاوت از ديگر مردم مي باشد. شغل اصلي اين افراد از منطقه سيستان و زابل به سبزوار مي آيند خريد و فروش حيواناتي چون سگ و الاغ در حاشيه شهر مي باشد که نوع شغل و فرهنگ متفاوتشان سبب ايجاد منظره بسيار نامطلوب در شهرستاني که سالانه ميليون ها زائر و مسافر از آن عبور مي کنند شده است. قبول داريم که برخي از چادرنشينان حاشيه شهر با تکدي گري در معابر و پارک ها چهره شهر را مخدوش کرده اند بايد اين موضوع به طوري مديريت شود تا آن ها نيز بعد از مهاجرت اجباري خود دچار مشکل نشوند."

ضما يادمان هست سيدباقر حسيني نماينده مردم زابل در مجلس واکنش تندي به اين سخنان نشان داد و اگر مسئولان پايگاه هاي خبري سيستان و بلوچستان را ديده باشند اين مسئله بازتاب گسترده اي در آنجا داشت.

- 29 شهريور هم محمدعلي طالبي شهردار سبزوار در حاشيه افتتاح طرح هشت بهشت از محل اين چادرها بازديد کرد.

- حالا بعد از گذشت يک سال ظاهرا مسئولان شهري سبزوار وجود اين چادرنشينان مهاجر را پذيرفته اند چون حسين ميردشتي دهم آبان 93 در آخرين اظهار نظرش در اين باره گفته است:

"تعداد 25 خانوار از سياه چاداران در حاشيه شهر ساکن هستند که در طول روز با ورود به داخل شهر اقدام به تکدي گري مي کنند اين افراد به لحاظ اينکه در محل اسکان خود با احشام سروکار دارند داراي مشکلات بهداشتي بسيار زيادي هستند. ما قادر به مجبور ساختن مهاجرت سياه چادارن به ديگر مناطق نيستيم چرا که مشکلاتي که هم اکنون براي ما فراهم کرده اند به ديگر شهرستان ها انتقال مي دهند. بنابراين تنها راهکار آموزش و بحث فرهنگ سازي است تا با همکاري دستگاه ها اين مشکلات به حداقل برسد."

* * *

در مواجهه با اين پديده يادآوري چند نکته ضروري به نظر مي رسد:

1- وجود چادر نشينان مهاجر حالا ديگر يک واقعيت غير قابل انکار است اين اظهار نظرهاي مسئولان شهري هم نشان مي دهد که آنها هم اين واقعيت را مي دانند و از آن خبر دارند. اين خودش يک قدم به جلو است چون متاسفانه در مواردي برخي مسئولان متاسفانه چشم خود را بر روي واقعيت ها مي بندند و آن را انکار مي کنند که اين انکار موجب غفلت و بدتر شدن آن پديده مي شود. اما اين بار آقايان واقعيت را ديده اند و همه از آن خبر دارند. البته اين واقعيت آنقدر آشکار است که غير قابل انکار است.

2- واقعيت ديگر آن است که اين پديده، به دلايل مهاجر بودن، تفاوت هاي فرهنگي و سطح پايين زندگي و غيره قطعا معضلات و مشکلاتي براي شهر سبزوار دارد. اگر وسيع ببينيم اين معضلات در زمينه هاي مختلف فرهنگي، اجتماعي، بهداشتي و شهري خواهد بود که معاون فرماندار بدرستي به آنها اشاره کرده است. اين واقعيت هم قابل انکار نيست.

3- بعد از پذيرش اين واقعيت ها، سوال اساسي اين است که حالا با اين پديده و اين معضل چه بايد کرد؟ مسئولان محترم بايد به اين سوال مهم پاسخ دهند و راه حلي براي آن پيدا کنند. آيا مديريت شهري سبزوار پاسخي براي اين سوال دارد و آيا کاري کرده است؟ وقتي معاون فرماندار درباره اين معضل صحبت مي کند بعد از طرح مسئله بايد راه حلي هم براي رفع آن بدهد، آيا فرمانداري سبزوار فکري براي اين مشکل کرده است؟ وقتي شهردار از اين چادر نشينان بازديد مي کند آيا برنامه اي هم براي آنها دارد؟ وقتي شهردار به گفته خودش بزرگترين طرح تاريخ شهرداري سبزوار (هشت بهشت) را کلنگ زني مي کنند نمي تواند نسبت به اين چادر نشينان که در کنار طرحش جا خوش کرده اند بي اعتنا باشد. آيا شهرداري همان قدر که براي آسفالت فلان کوچه و خيابان فکر مي کند براي حل اين مشکل اجتماعي هم به فکر هست؟ شوراي شهر براي اين معضل اجتماعي چه طرحي دارد؟ و آيا اصلا به اين مسئله فکر کرده است؟ همه اين سوال ها هشداري است براي آن که بدانيم علاج واقعه را قبل از وقوع بکنيم.

4- متاسفانه در سال هاي گذشته، "بي اعتنايي" و "مسکوت گذاشتن" مسائل و مشکلات عمدا يا سهوا در بخش هايي از مديريت شهري سبزوار حاکم بود. يعني مسئولان و دست اندرکاران به جاي حل مشکل آن را يا پنهان مي کردند و يا بي اعتنا از کنار آن مي گذشتند و بي نوعي خود را به نديدن و نفهميدن مي زدند. روشن است که مسائل و مشکلات با غفلت و بي اعتنايي برطرف نمي شوند بلکه حادتر و بدتر مي شوند. بارزترين نمونه اين مسئله، وضع وخيم و اسفناک "کوي گلستان" است. بدون شک "کوي گلستان" حاصل همين غفلت ها، بي اعتنايي ها، مسکوت گذاشتن ها و خود را به نديدن زدن هاي سه دهه اخير است.
اگر مسئولان و مديريت شهري سبزوار از 20-30 سال پيش نگاهي به کوي گلستان مي انداختند و آن را جدي مي گرفتند قطعا الان با اين وضع روبرو نبوديم. به خاطر همين غفلت ها کوي گلستان به يک زخم چرکين در قلب شهر سبزوار تبديل شده است. اگر مديريت شهري سبزوار 20 يا 30 سال پيش کوي گلستان را در اولويت خود قرار مي داد حالا چنين وضعي نداشتيم. آقاي شعباني عطار در جلسه توديعش با کمال خونسردي ادعا کرد دوره مديريتش، دوران طلايي سبزوار بوده است اما در پنج سال -که طولاني ترين دوره فرمانداري تاريخ سبزوار بود- فرمانداري اش هيچ کار عملي اي براي کوي گلستان نکرد. شايد مهم ترين علت اين غفلت ها و بي اعتنايي ها آن باشد که متاسفانه مسئولان نخواستند خود را به زحمت و درد سر بيندازند. مي خواستند بي درد سر و بي زحمت دوره مسئوليت شان بگذرد و بروند. آقاي شعباني نيز همين رويه را دنبال کرد و در پايان هم با ادعاي بزرگ "دوران طلايي" رفت، کسي هم چيزي نگفت. حال آيا مسئولان و مديريت فعلي سبزوار باز هم همين روش را مي خواهند ادامه دهند؟ اگر خداي نکرده مسئولان کنوني هم مي خواهند رويه "بي اعتنايي" و "غفلت" را در پيش بگيرند بايد بدانند که نه تنها مشکل حل نخواهد شد بلکه بايد به مردم سبزوار و افکار عمومي نيز پاسخگو باشند.

5- مگر وضع کوي گلستان را که هر روز از جلوش مي گذريم، نمي بينيم؟ مگر غير از اين است که در سه دهه گذشته تقريبا هيچ کار جدي که مشکل را حل کند براي کوي گلستان نکرده ايم؟ مگر غير از اين است که در همه اين سال ها از اين معضل بزرگ شهر سبزوار غفلت کرديم؟ مگر غير از اين است سال هاي گذشته واقعيت بزرگي به نام "کوي گلستان" را نديديم و انکارش کرديم؟ مگر غير از اين است با بي اعتنايي و غفلت از کوي گلستان، نه تنها مشکلي حل نشد بلکه حالا به مشکل بزرگتري براي شهر تبديل شده است؟ مگر غير از اين است که با همين غفلت ها و کم کاري ها و جدي نگرفتن ها است که فقط تصويب طرح بازسازي کوي گلستان در کميسيون ماده 5 استان بيش از 6 سال طول کشيده و هنوز هم به جايي نرسيده است؟ مگر غير از اين است که پرونده تا حالا بارها در ادارات مختلف استان و شهرستان چرخيده و دست به دست شده و هنوز بلاتکليف است؟ پرونده کوي گلستان تا حالا فقط سه بار در کميسيون ماده 5 طرح و به خاطر نواقصش رد شده است و اين چرخش از نو شروع شده است؟ مگر اين واقعيت را مسئولان محترم شهري نمي دانند؟ و مگر غير از اين است که بازسازي و حل مشکل کوي گلستان کليد توسعه و پيشرفت سبزوار است است و بدون انديشيدن چاره اي اساسي براي کوي گلستان، صحبت کردن از پيشرفت شهر به جايي نخواهند رسيد؟ براي همين باز هم تکرار مي کنيم؛ "کوي گلستان" از هر نظر - انساني، فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و حتي شهري- که نگاه کنيم از اولويت هاي سبزوار است.

6- همه حرف اين است که ما دوباره با پديده اي مشابه "کوي گلستان" روبرو شده ايم. نبايد دوباره تجربه تلخ کوي گلستان را تکرار کنيم. يعني نبايد اجازه بدهيم "کوي گلستان" جديدي در حاشيه شهر سبزوار ايجاد شود. يادمان باشد زماني که کوي گلستان شکل گرفت در حاشيه و بيرون شهر بود. اين يک امر فوري و ضروري است چون زمان به نفع آنها مي گذرد و هر روز که بگذرد دير شده است و شهر سبزوار ضرر مي کند. چون آنها هم جمعيت شان بيشتر خواهد شد و هم با گذشت زمان آنها جا گيرتر و ماندگارتر خواهند شد. شک نکنيم هر چه بگذرد حل مشکل سخت تر و پرهزينه تر خواهد بود

7- ما رسانه هستيم و وظيفه رسانه طرح و پرداختن به مسئله است باقي قضايا برعهده مديريت شهري است، هر چند که رسانه ها در طرح درست مشکل و آگاهي مردم و افکار عمومي نقش بسيار مهمي مي توانند داشته باشند. مسئولان و مديريت شهري بايد بعد از بررسي اين پديده به راه حل جامعي برسند. بررسي و پيدا کردن راه حل و برطرف کردن مشکل وظيفه مسئولان است. اولين قدم هم بررسي و شناخت مشکل است. گام دوم همفکري، هماهنگي و همکاري همه نهادهاي مرتبط با اين مشکل است چون در پديده هاي اجتماعي و فرهنگي با تک روي به جايي نمي رسيم و با بخشي عمل کردن نتيجه اي حاصل نمي شود. دقيق نمي دانيم آيا در حاشيه شهرهاي ديگر خراسان هم اين چادرنشينان مهاجر هستند يا نه؟ اگر شهرهاي ديگر هم اين مشکل را دارند بايد مسئله را در سطح کلان تر ديد. مديريت شهر سبزوار بايد مسئله را با مسئولان استان مطرح کنند تا تصميم گيري استاني صورت گيرد و اگر طرح و برنامه اي براي حل اين معضل اجرا مي شود در همه شهرها يکسان باشد. حتي براي حل ريشه اي مشکل نمايندگان سبزوار بايد با نمايندگان زابل و استان سيستان و بلوچستان رايزني و هماهنگي کنند تا آنها هم مشکل را پيگيري کنند و اگر قرار است اين چادر نشينان به منطقه خودشان فرستاده شوند آنها هم در جريان باشند. اگر صحبت هاي آقاي ميردشتي معاون فرماندار را يک بار ديگر بخوانيم مشخص مي شود که

او سال گذشته قاطعانه از مهاجرت چادر نشينان به منطقه خودشان سخن گفته است اما امسال ظاهرا حضور آنها را پذيرفته است و از آموزش هاي لازم به مهاجران حرف زده است. اين اختلاف نظرها نشان مي دهد که مديريت شهري سبزوار هنوز مسئله را جدي نگرفته است. مسئولان حتما مي دانند که با تذبذب، تزلزل، و ندانم کاري و نگاه ها و برخوردهاي سطحي نه مشکل حل خواهد شد و نه نتيجه اي از آن خواهيم گرفت. مديريت شهري بايد با بررسي دقيق اين معضل به يک راه حل قطعي و دائمي برسند و آن را عملي کنند.

خلاصه اين که مديريت شهري بايد هر چه زودتر بجنبد و با هوشياري و تدبير مشکل را حل کند تا سبزوار در سال هاي آينده با "کوي گلستان" ديگري روبرو نشود. تنها در جاهايي مانند کوي گلستان و چادرنشينان مهاجر، توانايي، درايت و کفايت مسئولان محترم مشخص مي شود و فقط در چنين مواقعي است که مي توانيم هوشياري و تدبير مديريت جمعي شهري را محک بزنيم. حال بايد منتظر باشيم و ببينيم کفايت و تدبير مسئولان شهري سبزوار چقدر است؟

نویسنده : عمار علوی

برای مطالعه نوشته های بیشتر از این نویسنده، هم اکنون روی اینجا کلیک کنید.

کوچه پس کوچه پیوندها

کلیک کنید:

سبزوار به عنوان پایلوت منطقه ای، ملی و بین المللی در بهسازی سکونتگاه های غیر رسمی است