همراه با شریعتی از کاهک تا لندن

دکتر علی شریعتی از بزرگترین متفکران جهان معاصر است. وی علاوه بر شهرت زیادش برای سهم داشتن در انقلاب ایران، به‌ دلیل کارنامه فعالیت‌هایش برای احیای مذهب و سنت در جامعه و بیدارگری درباره  سلطنت وقت نیز شهرت داشته است. شریعتی را در ادبیات معاصر معلم شهید می‌نامند.

شریعتی  معلم، سخنران و نظریه‌پرداز انقلابی دوم آذر 1312 در "کاهک" روستایی با آفتابی سوزان در بخش داورزن شهر سبزوار چشم به جهان گشود. پدرش استاد محمد تقی شریعتی مزینانی بود.

وی در خانواده‌ای روحانی متولد شده بود. این سخنران و نظریه‌پرداز می‌نویسد: پدرم نخستین سازنده ابعاد روحم؛ کسی که برای نخستین‌بار هم هنر فکر کردن را به من آموخت و هم فن انسان بودن را. طعم آزادی، شرف، پاکدامنی، مناعت، عفت روح، استواری، ایمان و استقلال دل را..."

وی  در کودکی برای آموختن قرآن به مکتب خانه روستا رفت و در واقع نخستین معلم او  ملا زهرا  مکتب‌دار روستای کاهک بود. علی در سال 1319 وقتی 7 ساله بود در دبستان "ابن یمین" مشهد ثبت‌نام کرد، ولی پدر به خاطر ناآرام شدن اوضاع کشور (تبعید رضاشاه و  اشغال کشور توسط متفقین) خانواده‌اش را به روستا فرستاد. در 13 سالگی وارد دبیرستان  فردوسی  شد.

در 16سالگی سیکل اول دبیرستان (کلاس نهم نظام قدیم) را به پایان رساند و وارد دانشسرای مقدماتی شد. اما در سال دوم دانشسرا که همزمان با اوج گیری نهضت ملی و نخست وزیری  دکتر محمد مصدق  بود گویی همه چیز تغییر کرد. دکتر شریعتی در سال 1331 "انجمن اسلامی دانش‌آموزان و دانشجویان" را تأسیس کرد و در مدت 8 سال برگزاری جلسه‌های هفتگی آن را که شامل سخنرانی، بحث و تحقیق در مسائل فکری و مکاتب فلسفی و اقتصادی بود بر عهده داشت. در سال آخر دانشسرا به پیشنهاد پدر آغاز به ترجمه کتاب "ابوذر" کرد.

پس از فارغ‌التحصیل شدن از دانشسرا در روز بیستم مهر 1331، در اداره فرهنگ (آموزش و پرورش) استخدام شد و از روز یازدهم آبان همان سال در دبستان "کاتب پور" مشهد مشغول تدریس شد. وی کتاب "مکتب‌واسطه اسلام" را در همین زمان نوشت.شریعتی ضمن کار در دبستان، در کلاس‌های شبانه به تحصیل ادامه داد و دیپلم کامل ادبی گرفت. در همان روزها در کنکور حقوق شرکت کرد و پس از تأسیس "دانشکده علوم و ادبیات انسانی" در مهر 1334 علی وارد این دانشکده شد.

دکتر شریعتی در تیر 1337 ازدواج کرد و در سال 1344 و بعد از موفقیت در امتحانات "شورای عالی اداری" به عنوان کارشناس کتاب‌های درسی به تهران منتقل شد و با مرحوم برقعی و شهید باهنر همکاری کرد. در آن روزها "سازمان جلب سیاحان" از وی خواست کتابی تاریخی  فرهنگی درباره استان خراسان بنویسد و او کتاب "راهنمای خراسان" را نوشت. از کارهای دیگر دکتر شریعتی در این دوره ترجمه کتاب "سلطان پاک" نوشته  پروفسور لویی ماسینیون بود.

وی در سال 1347 کتاب کویر را منتشر کرد. شریعتی در این سال با دعوت استاد شهید مرتضی مطهری برای سخنرانی به حسینیه ارشاد تهران رفت. در واقع دریچه‌ای نو برای خدمت به دین در برابرش گشوده شده بود.

دکتر شریعتی در سال 1349 به بخش تحقیقات وزارت علوم در تهران منتقل شد. موضوع تحقیق او "تعلیم‌و‌تربیت در اسلام" بود. این کتاب در اوایل پیروزی  انقلاب اسلامی به نام "مکتب و تعلیم و تربیت" چاپ شد. از سال 1346 تا 1352 تلاش فراوانی در ایجاد آگاهی و علاقه نسل جوان به دین مبین اسلام کرد. سال 1349 و 1350 سال‌های پرکاری  وی بود.

در تابستان 1352 مأموران ساواک به خانه او در مشهد حمله کردند. اسفندماه سال 1353، شريعتي پس از تحمل 18 ماه زندان انفرادي در کميته شهرباني آزاد شد.  اسارت درازمدت در سلول، او را سخت به نور آفتاب حساس کرده بود و از نظر روحي هم بسيار افسرده شده بود. رژيم همه راه‌هاي مبارزه اجتماعي را بر او بسته بود، حسينيه ارشاد تعطيل و او از تدريس در دانشگاه محروم شده بود. مبارزه مخفي هم عملاً  امکان نداشت. ساواک او را شديداً تحت نظر داشت و روز به روز هم حلقه اين محدوديت‌ها تنگ‌تر مي‌شد: "ظاهراً آزاد هستم و از قيد اسارت، به اصطلاح رهايي يافته‌ام ولي آنچه مسلم است نوع زندانم تغيير کرده و از زندان دولتي به زندان خانه منتقل شده‌ام."

دکترعلی شریعتی اواخر ماه مه 1977 برابر با 29 خرداد 1356 در لندن درگذشت و هم‌اکنون آرامگاه وی در مکانی نزدیک به مقبره حضرت زینب کبری(س) در دمشق سوریه است.  کتاب‌های   شریعتی بی‌شمار و متنوع‌اند. آثار منتشر شده او شامل 20 کتاب و بیش از 50 رساله است.

منبع: روزنامه همدان پیام

کوچه پس کوچه پیوندها

کلیک کنید:

فرید خراسان، مولف کتاب تاریخ بیهق، ریاضی دان و ادیب دانشمند قرن 6 هجری