همزمان با چهارمین روز از گرامیداشت هفته سبزوار شهر دیرینه های پایدار و ریشه فرهنگی خراسان، نغمه زیبا و فولکلور "ننه گل ممد" از خاستگاه ادبی و فرهنگی این اثر گرانسنگ محلی ایران به واسطه پخش از شبکه سراسری یک سیما در سراسر کشور طنین انداز شد.

به گزارش مجله تحلیلی اسرارنامه، آواز ننه گل ممد ترانه ای پر سوز و گداز مادرانه است که در باور مردم محلی سبزوار و شهرهای اطراف،  بعد از کشته شدن گل ممد یکی از قهرمانان محلی غرب خراسان به دست عاملین حکومت وقت(پهلوی) توسط مادر این قهرمان کرد و مبارز در سوگ فرزند خوانده شده است.

البته عده ای دیگر می گویند اساساً در زمان کشته شدن گل ممد مادر او در قید حیات نبوده و یا اگر بوده این ترانه ای نیست که بعدها توسط او خوانده شده باشد و آنچه به مرور به صورت ترانه ننه گل ممد معروف شده، مرثیه ای همگانی است که از دل همه زنانی که نسبت به این قهرمان به خون کشیده شده محلی احساس دلسوزی و محبت مادری می کرده اند، نشأت گرفته و به نوعی حرف دل همه مردم و به ویژه مادران سبزوار است.

لازم به ذکر است ترانه ننه گل ممد که از سوز دل برخاسته، لاجرم به خوبی نیز بر دل ها نشسته و امروز از زیباترین ترانه های محلی خراسان و آواهای فولکلور ایرانی است که تا کنون چندین و چند مرتبه توسط هنرمندان موسیقی سنتی در داخل و خارج از کشور اجرا شده و با استقبال عمومی مواجه گردیده است که یکی از معروف ترین این اجراها توسط سیما بینا بوده است.

حتی خوانندگانی نظیر محسن نامجو نیز که سبکی متفاوت در خوانندگی فارسی دارند نیز به سبک و سیاق خاص خود این ترانه محلی سبزوار را اجرا کرده اند.

البته ناگفته نماند که شاید یکی از دلایلی که ترانه ننه گل ممد معمولا مورد استقبال و توجه علاقه مندان موسیقی فولکلور ایران (اعم از خوانندگان و شنوندگان) بوده است، جاودانه شدن نام این قهرمان محلی در رمان گرانسنگ کلیدر اثر نویسنده برجسته معاصر و فرزند شایسته سبزوار استاد محمود دولت آبادی است. رمانی که نه تنها در جایگاه دومین رمان فاخر و طولانی جهان قرار دارد(منبع)، بلکه نویسنده در آن توانسته است با پر و بال دادن مناسب، به یک ماجرای معمولی و بانیان آن، از شخصیت ها و رویدادی که ممکن بود چند  سال  بعد به فراموشی تاریخ سپرده شوند، قهرمانان و حماسه ای همیشه زنده و ماندگار در ادبیات فارسی بسازد و از همین رو ترانه ننه گل ممد نیز همواره در ذهن اکثر ایرانیان با شخصیت های گل ممد، بلقیس، خان عمو، کلمیشی، زیور، مارال، خان محمد و ... تداعی می شود و زنده مانده و توسط بسیاری از خوانندگان موسیقی فولکلور ایران اجرا شده است.(گل محمد را در اینجا بیشتر بشناسید)

چندی قبل نیز در برنامه گلخانه یکی از برنامه های زنده صدا و سیما از شبکه سه، همزمان با عید روز مادر ، این ترانه توسط یک گروه موسیقی غیر سبزواری اجرا شد!

اما یکی از زیباترین اجراهای ترانه محلی ننه گل ممد همان اجرایی است که حدود 25 سال ظاهرا برای اولین بار بعد از انقلاب اسلامی ایران، توسط عبدالحسین کارگری هنرمند پیشکسوت تئاتر و موسیقی سبزوار و عضو کنونی شورای شهر اجرا شد.

آوازی که وقتی برای اولین بار از طریق امواج رادیو به گوش میلیون ها شنونده ایرانی رسید، شور و هیجان خاصی را به وجود آورد و گوشه هایی از فرهنگ غنی و ارزشمند سبزوار را معرفی کرد.

هرچند در طول سال های بعد متأسفانه به این موسیقی سنتی ارزشمند در سبزوار کم توجهی شد و دیگر اجراهای موفق و متفاوتی از آن مشاهده نشد، اما ننه گل ممد سبزواری ها در این سال ها همچنان در آواز دیگر خوانندگان فولکلور ایرانی زنده ماند، تا اینکه امروز همزمان با برپایی آیین های گرامیداشت هفته سبزوار، در یک برنامه زنده تلویزیونی از شبکه یک سیما توسط دو تن از اعضای شورای شهر با آوازی خوش و طنین واقعی لهجه محلی سبزوار مجدداً به صورت زنده به اجرا در آمد.

عبدالحسین کارگری وکاظم کرامت دو هنرمندی پیشکسوتی که هرچند ممکن است به عملکرد چندساله آنان در شورای شهر سبزوار نقدهایی وارد باشد، اما در زمینه فعالیت فرهنگی و هنری از سرمایه های ارزشمند سبزوار محسوب می شوند، امروز به همراه یکدیگر بخش هایی از ترانه ننه گل ممد را از دوربین برنامه صبح به خیر ایران به روی آنتن صدا و سیما بردند تا میلیون ها نفر ایرانی را میهمان این موسیقی خوش دیار سربداران کنند.

از این حیث شاید بتوان گفت، یکی از مهمترین رویدادهای هفته فرهنگی سبزوار، اجرای همین موسیقی محبوب محلی سرزمین  بیهق و پخش زنده آن از یکی از شبکه های پرمخاطب سیما باشد.

به امید آنکه هفته سبزوار بهانه ای باشد برای کشف و و یا آشتی مجدد با ظرفیت های غنی فرهنگی و تاریخی شهر دیرینه های پایدار در تمام طول سال، نظیر آنچه امروز اتفاق افتاد.

کوچه پس کوچه پیوندها

کلیک کنید:

موسیقی های محلی در ایران مظلوم واقع شده اند