الهام شبانی مقدم / مجله اینترنتی اسرارنامه 

(قسمت دوم)

برای مطالعه قسمت اول این گزارش هم اکنون روی اینجا کلیک کنید.

پاسکاری زباله گردها در زمین مسئولان دستگاه های مرتبط 

در قسمت قبلی این گزارش به توصیف وضعیت اسفناک زباله گردی در سبزوار پرداختیم، معضلی که همچون دیگر معضلات حل نشده شهری در بوروکراسی اداری و پاسکاری بین دستگاه های مختلف معطل مانده است.

برای بررسی مسئولیت و چگونگی حل این معضل صحبتی با چند اداره متولی داشتیم سازمان پسماند شهرداری، شورای اسلامی و نهاد حمایتی کمیته امداد و یکی از فعالان اجتماعی در این موضوع صحبت هایی داشتند که قابل بررسی است و اگر هماهنگی بین بخشی در این خصوص داشته باشد مطمئنا راه حل خوبی برای این ناهنجاری اجتماعی پیدا خواهد شد .

سنگ اندازی بزرگ در سال 93 برای ساماندهی زباله گردها

مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند سبزوار در این باره گفت: جریان زباله گردی و افزایش تعداد زباله گردها  برآیند وضعیت اقتصادی  و معیشتی مردم است. این جریان در بیشتر شهرهای کشور حاکم شده  و بیشتر افراد نیازمند به این سمت سوق پیدا کرده اند چرا که این روش از نظر آنها ساده ترین راه برای امرار معاش و  کسب  درآمد تلقی می شود.

مجید معنوی زاده  افزود: سال گذشته سازمان پسماند با همکاری سازمان های مردم نهاد طرحی مطالعاتی در زمینه شناسایی زباله گردهای سبزوار انجام داد. این طرح در دو مرحله اجرا شد و هدف آن بررسی آمار تعداد زباله گردها و آنالیز  وضعیت خانوادگی، نحوه فعالیت، شغل، درآمد  و وضعیت  سابق  این افراد بود که در برداشت اولیه تعداد حدود ۵۰۰ نفر  و در مرحله دوم این طرح که در نیمه دوم  سال انجام شد تعداد زباله گردها به حدود  3 هزار نفر افزایش یافت که این افزایش آمار نشان دهنده شرایط اقتصادی و معیشتی بسیار نامساعد مردم است.

وی افزود: ساماندهی زباله گردها مربوط به شهرداری نیست بلکه همه دستگاه ها از جمله فرمانداری؛ نهادهای حمایتی، اتاق اصناف و صنعت معدن و ... در این امر دخیل هستند.

او با کذب خواندن این ادعا که زباله گردها با تفکیک زباله ها باری را از دوش شهرداری برداشته اند  اظهار کرد: زباله گردها اقدام به ریخت و پاش کردن زباله ها در سطح شهر می کنند که این کار نه تنها کار نیروهای پسماند را چندین برابر کرده  بلکه  چهره ناخوشایندی را نیز در سطح شهر ایجاد می کند که این جریان  برای ما مصیبت ساز شده است.

وی به فعالیت 75 مرکز خرید ضایعات در سبزوار اشاره کرد و گفت: متاسفانه تعدد مراکز خرید ضایعات در محیط شهری و در دسترس بودن این مراکز سبب شده تا تعداد زباله گردها روز به روز در سطح شهر بیشتر شود.

مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری سبزوار ادامه داد: فعالیت مراکز خرید ضایعات طبق قانون باید در خارج از حوزه شهری و مسکونی باشد اما درآمد ناشی از زباله گردی سبب شده تا در نقاط مسکونی مراکز خرید ضایعات فعال شود. هر گونه صدور مجوز برابر با استعلام از شهرداری است که اتاق اصناف برای صدور این مجوزها هیچ استعلامی را از شهرداری اخذ نکرده است. فعالیت این مراکز در زیر گروه کاروانسرا داران است. این اماکن به جای اینکه مرکز خرید و فروش غله باشند به خرید ضایعات مشغول شده اند.

وی  گفت:  پروسه  پسماند و تفکیک آن در حوزه اختیارات شهرداری است. بنابراین با یک همفکری با دیگر  نهادها چون فرمانداری و اتاق اصناف ابتدا باید از صدور مجوز مراکز خرید ضایعات در داخل شهر جلوگیری شود و تعداد مراکز موجود خرید ضایعات نیز به حداقل برسد.

معنوی زاده تصریح کرد: با یک اقدام بین بخشی می توان اتفاقات خوبی را در حوزه پسماند ایجاد کرد. اگر اتاق اصناف پای کار باشد تا فقط چند مرکز خرید ضایعات در خارج از حوزه شهری راه اندازی و مدیریت آن نیز به شهرداری واگذار شود. بدین ترتیب کاروانسراها ملزم می شوند فقط در حوزه کاری خود فعالیت داشته باشند.

مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری سبزوار با بیان اینکه درصد قابل توجهی از زباله گردها دارای مشکل اعتیاد هستند گفت: بخشی از کار پسماند جمع آوری ضایعات است اما مهمترین موضوع بحث ورود افرادی است که اعتیاد دارند و زباله گردی را به عنوان یک شغل نگاه می کنند. متاسفانه ورود  خانم ها به چرخه زباله گردی به شدت افزایش یافته که این امر قطعا مشکلاتی را ایجاد می کند که جبران ناپذیر است.

معنوی زاده با اشاره به استفاده از توان بخش خصوصی برای ساماندهی زباله گردها اظهار کرد: بخش خصوصی نیاز به اهرم های قانونی  دارد تا ساز و کاری مناسب برای ساماندهی و حمایت از زباله گردها را اجرا کند و خرید زباله خشک را تعریف نماید، اما تمام این جریانات نیازمند کمک تمامی دستگاه ها است.

وی گفت: در مقطعی از زمان در سال 93 سازمان پسماند برای ساماندهی زباله گردها ورود پیدا کرد اما به نقطه ای رسیدیم که از برخی از دستگاه های اجرائی از ما خواستند تا در ازای حذف زباله گردها برای آنها کار تعریف کنیم  که اعلام کردیم سازمان پسماند وظیفه جمع آوری و ساماندهی نظافت شهری را دارد ما اداره ایجاد شغل نیستیم که همان زمان پیشنهاد سازمان پسماند مبنی بر ساماندهی زباله گردها را پس گرفتیم چون سنگی را جلو پای ما گذاشتند که عملا انجام شدنش غیر ممکن بود.

معنوی زاده اظهار کرد: ساماندهی زباله گردها عملا متولی خاصی ندارد دستگاه ها از شهرداری انتظار مدیریت کار را دارند در صورتی که شهرداری فقط یک نهاد است و یک تنه نمی تواند این مشکل را حل کند.

وی ادامه داد: متاسفانه در اوضاعی که ویروس کرونا شیوع گسترده ای پیدا کرده و روز به روز بر مبتلایان و قربانیان آن اضافه می شود و همه دستگاه های اجرائی در قالب ستاد مبارزه با کرونا درگیر موضوع هستند اما هیچ کس نظارتی بر نحوه فعالیت 3 هزار زباله گرد  در این شهر ندارد. زباله هر شکلی که به خود بگیرد در نهایت آلوده است. گاز حاصل از تخمیر زباله انتقال دهنده ویروس کرونا است این افراد درد نان دارند و ممکن است ناخواسته درگیر بیماری شوند و یک جامعه را نیز مبتلا سازند.

او افزود: از متولیان امر تقاضای کمک به شهر و شهروندان را دارم این قشر آسیب دیده از جامعه نیازمند کمک هستند این افراد نیازمندند. هیچ کس دوست ندارد سر در باکس متعفن زباله کند، اما به ناچار به سمت این کار سوق داده شده اند، کمک کنید تا این جریان مدیریت شود.    

برای حل زباله گردی باید مدیریت شهرستان تعیین تکلیف کند

 رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی شورای اسلامی شهر نیز گفت: زباله گردی به عنوان یک معضل اجتماعی بسیار ناخوشیاند  رواج پیدا کرده است این موضوع واقعیت امروز جامعه است ونمی توان آن را کتمان کرد پس باید فکری برای این معضل اجتماعی شود. اینکه کدام  اداره یا نهاد باید متولی موضوع زباله گردها باشد باید گفت: زمانی که  مشکلی تبدیل به معضل شهری شود پای همه دستگاه ها و نهادهای اجرائی درگیر است و بایستی برای آن  فکر اساسی شود.

مهدی مقصودی افزود: موضوع افزایش تعداد زباله گردها و مشکلاتی که این قشر دارند امروز به یک معضل اجتماعی تبدیل شده و مسئولیت ساماندهی زباله گردها بخشی به دستگاههای حمایتی ،بخشی به شهرداری و بخشی نیز به نیروی انتظامی، اتاق اصناف، مرکز بهداشت و فرمانداری بر می گردد.

وی اظهار کرد: در وضعیت فعلی که همه برای کرونا کار می کنند هیچ نهادی به این قشر نیازمند توجه ندارد مگر می شود برای جامعه برنامه داشت اما بخش عظیمی از جمعیت 3 هزار نفری زباله گردها را در این برنامه ها نادیده گرفت در صورتی که این افراد به لحاظ اینکه با زباله سروکاردارند باید مورد توجه جدی قرار گیرند چون هم در معرض خطر بیشتر و هم عامل انتقال و گسترش  بیماری هستند.

مقصودی با بیان اینکه زباله گردها نیاز به ساماندهی دارند تاکید کرد: قطعا در این موضوع فقط شهرداری وظیفه ندارد و تمامی دستگاه ها با مدیریت فرمانداری باید به این قضیه ورود پیدا کنند.

او افزود: تعداد 75 مرکز جمع آوری ضایعات در سطح شهرفعال است که عملا طبق قانون باید در خارج از حوزه شهری دایر شوند اما متاسفانه این مراکز در نقاط مسکونی قرار گرفته اند که طبق این دستور العمل با مدیریت فرمانداری باید نسبت به تعیین تکلیف شدن این مراکز اقدام گردد چرا که در بحث انتقال ویروس کرونا میتواند منشاء آلودگی باشند.

رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر گفت: طبق کمیسیون بند 20 قانون، شهرداری موظف به پلمب آن دسته از مراکز خرید ضایعات است که وارد حوزه شهری شده اند که متاسفانه نادیده گرفته شده است. مردم اگر آشنا به حقوق خود باشند قطعا از بروز این بی برنامگی ها جلوگیری به عمل می آید.  

مقصودی ادامه داد: کمیسیون فرهنگی اجتماعی با نگاه به معضل زباله گردی به عنوان یک پدیده اجتماعی طرحی را در کمیسیون فرهنگی شورا مطرح کرد که در صورت مصوب شدن در صحن علنی نسبت به آنالیز کردن تعداد زباله گردها و بعد ساماندهی آنها و معرفی به مراکز حمایتی اقدام خواهد شد. هدف حل این معضل و پای کار آمدن تمامی دستگاه ها است نه صرف شهرداری، زباله گردی یک معضل چند بعدی است و از زوایای مختلف باید مورد بررسی قرار گیرد.

همه نیازمندان مشمول طرح حمایتی امداد می شوند

رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره) سبزوار نیز در این خصوص گفت: شرایط اقتصادی جامعه سبب شده تا بخشی از افراد نیازمند برای تامین امرار معاش خود به سمت پدیده ناخوشایند زباله گردی سوق داده شوند. کمیته امداد با استفاده از مددکاران خود به عنوان یکی از دستگاه حمایتی افراد نیازمند را شناسایی و نسبت به تحت پوشش قرار دادن این افراد اقدام می کند.

محمد داورزنی افزود: متاسفانه حدود 50 درصد از افرادی که به عنوان متکدی و زباله گرد در سطح شهر فعالیت دارند از مددجویان تحت پوشش امداد هستند. این افراد به علت هایی چون شرایط معیشتی،  کافی نبودن کمک های امداد و یا بحث اعتیادی که دارند تحت هر شرایطی این کار را ادامه می دهند که این دستگاه به محض مطلع شدن از این موضوع نسبت به فراخوان آنها اقدام کرده تا مانع ادامه فعالیت آنها شود.

وی اظهار کرد: ساماندهی زباله گردها عملا در راستای کار کمیته امداد نیست اما هر کسی که نیازمند باشد و شرایط تحت پوششی امداد را داشته باشد در قالب امداد قرار می گیرد حتی افرادی که شرایط حمایتی ندارند بویژه در این اوضاع کرونا به مدت زمان شش ماه از خدمات کمیته امداد استفاده می کنند.

رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره) سبزوار به فعالیت 14 مرکز نیکوکاری در این شهر اشاره کرد و ادامه داد:  فلسفه این مراکز کمک به نیازمندان است. تمامی افراد نیازمند حتی اگر تحت پوشش دستگاه های حمایتی و موسسات خیریه نیز باشند می توانند از بنیه کمکی این مراکز بهره مند شوند.

داورزنی گفت: مراکز نیکوکاری مردمی و به صورت خودگردان فارغ از بودجه دولتی اداره می شوند. کمیته امداد فقط  نظارت بر شفافیت کار این مراکز دارد.

بهزیستی تنها یکی از دستگاه های خدمت رسان به نیازمندان است اما انتظارات از آن بالاست

مرضیه کسرایی رئیس اداره بهزیستی سبزوار نیز دباره وضعیت زباله گردها گفت: در شرایط کرونا حال مردم خوب نیست و جامعه هدف بهزیستی نیز شرایط بسیار سختی را می گذرانند . قابل قبول نیست که مشکلات تمامی افراد آسیب دیده را بهزیستی حل کند، هر آسیبی که در جامعه دیده می شود نگاه اول به سمت بهزیستی است اما این نهاد یکی از دستگاه های ارائه دهنده خدمت به نیازمندان است.

وی اظهار کرد: جامعه هدف بهزیستی بسیار گسترده اما با اعتباراتمان محدود است، با این حال بهزیستی سبزوار افراد را نه به عنوان زباله گرد بلکه به عنوان افراد نیازمند که البته شرایط حمایتی نیز نداشته اند به صورت غیر مستمر به مدت 6 ماه لغایت یکسال تحت پوشش خود قرار می دهد . اگر مواردی باشد که شرایط حمایتی داشته باشند، مسلماً بهزیستی اقدامات تحت پوشش قرار دادن این افراد را بر عهده خواهد گرفت.

کسرائی تاکید کرد: کمکهای سازمان بهزیستی محدود است اما این آمادگی وجود دارد که با توجه به وضعیت بغرنج اقتصادی و فشاری که بر خانواده ها وارد می شود افراد زباله گرد را که معمولا درگیر اعتیاد هم هستند در وهله نخست اقدامات بهبودی آنها را از طریق کمپهای ترک اعتیاد فراهم کند و بعد نیز تحت پوشش خود بگیرد.

زباله گردهای معتاد را نباد طرد کرد

"ابوالفضل لعل بهادر" یکی از فعالان اجتماعی سبزوار است که طی سه سال گذشته تاکنون تعداد 2 هزار نفر زباله گرد را در سطح شهر شناسایی کرده و از طریق فضای مجازی نسبت به جذب کمک های خیرین برای زباله گردها اقدام کرده  است.

وی با بیان اینکه برای گروهی که غم نان دارند هیچ فرهنگ سازی نمی توان انجام داد، اظهار داشت: زباله گردها به هر دلیل اگرمشکل دارند و درگیر مصرف مواد هستند نباید به خاطر اعتیادشان و نحوه کار کردنشان نادیده گرفته شوند. این افراد به هر دلیل شغلی را انتخاب کرده اند که خوشایند جامعه نیست اما از اجبار به این کار روی آورده اند.

او گفت: دغدغه ما فقط کار انسانی است آن هم برای افرادی که اجتماع نظر مثبتی به آنها ندارد . به هر اندازه کمک های مردمی باشد ما نیز برابر با آن سبد غذایی تهیه و در اختیار زباله گردها قرار می دهیم همچنین در طول ماه چندین نوبت غذای گرم در بین این افراد توزیع می شود.

معاون سیاسی نداریم / زباله گردی طرح موضوع نشده است

در ادامه این گزارش با مراجعه به فرمانداری سبزوار متوجه شدیم که تاکنون موضوع زباله گردی در هیچ کارگروهی مورد بررسی قرار نگرفته است. موضوع زباله گردی در حوزه فعالیت های معاونت سیاسی اجتماعی تعریف می شود که فرماندار سبزوار بعد از گذشت سه ماه از رفتن معاون قبلی، هنوز معاون سیاسی اجتماعی دیگری برای خود معرفی نکرده است.

تا تعیین شدن وضع معاونت سیاسی، اجتماعی فرمانداری سبزوار، پیگیری برخی جلسات این حوزه به معاونت برنامه ریزی و امور اقتصادی فرمانداری محول شده که دکتر فیض آبادی  نیز در نهایت به خبرنگار ما اعلام کرد بررسی موضوع در کارگروه های مرتبط یا از طریق نشست های مشترک امکانپذیر و ضروری است و بعد از معرفی شدن معاون سیاسی قطعا این بحث قابل طرح و پیگیری خواهد بود.

همچنین معاون عمرانی فرماندار، نظر گزارشگر اسرارنامه را به شورای پیشگیری از وقوع جرم جلب کرد و گفت: در این شورا موضوع زباله گردها مطرح شده و جزئیاتش باید از دادگستری پیگیری شود.

در ادامه طی صحبت تلفنی با مسئول دفتر رئیس دادگستری سبزوار، گزارشگر اسرارنامه به دفتر کل دادگستری ارجاع داده شد که وی عنوان کردند موضوع زباله گردی در خلال جلسه مطرح شده اما هیچ صحبتی در این رابطه انجام نشده است.

همچنین نظر به پیگیری های متعدد از جانب خبرنگار اسرارنامه مبنی بر پاسخگویی مسئولان در این زمینه، علیرغم هماهنگی های انجام شده توسط روابط عمومی ستاد مرکزی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار و طی تماس های مکرر، دکتر فاطمه نوده رئیس مرکز بهداشت هیچ جوابی در خصوص پیگیری وضعیت بهداشتی زباله گردها ارائه نداد.

پایان /