کهن شهر سبزوار به عنوان یکی از شهرهای همیشه تاثیرگذار در تاریخ فرهنگی، مذهبی، ادبی و سیاسی و اجتماعی ایران دارای تقویمی منحصر به فرد است که هرچند اکثراً به رویدادها و مناسبت های ویژه آن توجه مناسبی از سوی مسئولان صورت نمی گیرد، اما این  شهر در اکثر ایام سال به شکل های مختلف با بعضی از مهمترین مناسبت های تاریخی کشورمان ارتباطی تنگاتنگ دارد.

 

یکی از روزهایی که می تواند در تقویم فرهنگی و مذهبی سبزوار از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد، روز اول محرم است که رویداد این روز در شهر سبزوار نقطه عطفی در زندگی یکی از شخصیت های برجسته و از مبارزان سیاسی و مذهبی معاصر ایران بوده است.

 

نام شیخ بهلول گنابادی تقریبا برای همه کسانی که از تاریخ معاصر سیاسی و مذهبی ایران تا حدی آگاهی داشته باشند، آشناست و تقریبا نام وی با واقعه خونین قیام مسجد گوهرشاد مشهد که در 20 تیر 1314 اتفاق افتاد، پیوند خورده است.

 

اما در اثر غفلتی که از انجام پژوهش های تاریخی و فرهنگی در سبزوار وجود دارد، شاید کمتر کسی ازمردم این شهر بداند که این شیخ مبارز و پرآوازه گنابادی، چندین سال از عمر خود را در دارالمومنین سبزوار زندگی کرده و بنا به بعضی اقوال همسری سبزواری داشته و از همه مهمتر اینکه اولین مبارزه وی با رضاخان و سیاست کشف حجاب او در دارالمومنین سبزوار و به پشتوانه حمایت مردم متدین دیار سربداران اتفاق می افتد که خودش بعدها درجایی می گوید بعد از واقعه سبزوار این اعتماد به نفس را در مبارزه با رضاخان به دست آورده و فهمیده است که در مقابل دستگاه حاکم آنقدرها ضعیف نیست و می تواند حرکت های مهمی انجام دهد.

 

اسرارنامه در ادامه شرح رویداد تاریخی اول محرم 1307 در باغ ملی سبزوار را به نقل از پایگاه اطلاع رسانی حوزه منتشر می کند:

 

شیخ بهلول در سن 27 سالگی به مشهد رفت و چون در آن زمان مسئله بی حجابی مطرح بود، رهبری مردم را برای حرکت و قیام علیه دولت رضاخان بر عهده گرفت. اولین مبارزه وی با رضا خان در برچیدن جشن و سروری بود که اول محرم در باغ ملی سبزوار به منظور آمدن همسر شاه همراه با امان الله خان پادشاه افغانستان به سبزوار برگزار شده بود...

 

«بنده آن روز به منزل پنج نفر از پیش نمازهای سبزوار رفتم و به آنها گفتم که برای جلوگیری از این جشن منحوس قیام کنند تا من هم آنها را همراهی کنم ولی هیچ کدامشان حاضر نشده و همه گفتند که در کارهای دولت دخالت کردن حکم انتحار و خودکشی دارد و شرعاً و عقلاً ممنوع است».

 

بعد از اینکه شیخ بهلول از همه جا ناامید می شود در ساعت 4 بعد از ظهر به باغ ملی محل جشن می رود تا شخصاً دست به کار شود. حضور شیخ در باغ ملی باعث تعجب مردم شد. مردم اطراف ایشان جمع می شوند و علت حضور شیخ بهلول را جویا می شوند. شیخ در جواب می گوید: من به تماشا نیامده ام، من تأسف دارم که باید شب اول محرم شهر ما مثل شهر شام زینت شود و دشمنان دین در این باغ عیش و نوش و کارهای خلاف شرع انجام دهند. تا یک ساعت بعد(ساعت 5 بعد از ظهر) حدود 150 نفر اطراف شیخ جمع می شوند که همگی هم نظر با شیخ بودند.

 

شیخ بهلول به همراه جمعیت که 100 الی 200 نفر بودند به مسجد می رود و زمانی که بر می گردد دیگراثری از جشن باقی نبود.

 

این اولین حضور شیخ بهلول در صحنه ی مبارزات سیاسی بود . بنا به گفته ی ایشان«در این وقت برایم معلوم شد که بنده آنقدر که خودم را کوچک می بینم کوچک نیستم و دولت آنقدر که مردم آن را بزرگ می دانند، بزرگ نیست؛ بلکه اگر مردم همت کنند هر دولتی را می توانند از پای در آورند» و بعد از این واقعه چون تحت تعقیب قرار گرفت، پیاده عازم قم شد.

 

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه

 

روایت کامل تری از این رویداد تاریخی در بخش حوض هشت پایه مجله اینترنتی اسرارنامه منتشر شده است که شما گرامیان می توانید برای مطالعه آن مطلب هم اکنون روی اینجا کلیک کنید.

 

پس از مطالعه این برگ از تاریخ معاصر سبزوار، علاوه بر اینکه بار دیگر با پیشینه عمیق مذهبی و جرأت و جسارت مردم دارالمومنین آشنا می شویم که همواره اکثر مبارزان بزرگ تاریخ ایران نظیر شیخ بهلول گنابادی، شیخ خلیفه مازندرانی، شیخ حسن جوری، یحیی بن زید (ع) و ... این شهر را به عنوان بستر مناسبی برای حرکت های تاریخ ساز خود بر می گزیده اند، ناخودآگاه با یک جنبه دیگر از جایگاه ویژه و اعتبار شهر سبزوار نیز مواجه می شویم. بدین صورت که، انتخاب باغ ملی سبزوار برای میزبانی از جشن حضور امان الله خان پادشاه افغانستان و همسر و هیئت همراهش و از طرفی دیگر حضور همسر پادشاه وقت ایران به عنوان میزبان این برنامه در سبزوار، یقینا نشان دهنده اهمیت و مرکزیتی است که سبزوار درمیان نواحی اطراف خود داشته و حتی شاید در آن سال ها (کمتر از 100 سال قبل) با شهر مشهد برابری می کرده است.

 

البته این گفته چندان بی راه هم نیست، زیرا طبق اولین قانون تقسیمات کشوری که در سال1316 تصویب و اجرا شد شهرستان سبزوار در کنار مشهد، بیرجند، بجنورد، قوچان، تربت حیدریه و گناباد یکی از 7 شهرستان اولیه استان خراسان بزرگ و یکی از 49 شهرستان اولیه ایران است که این خود نشاندهنده قدمت و اصالت شهری دیار سربداران است.

 

 

کوچه پس کوچه پیوندها

 

کلیک کنید:

 

دفاع جانانه حکیم سبزواری از مولوی درحضور آخوند خراسانی