امید برومندی / مجله اینترنتی اسرارنامه 

 

همایش ملی بررسی تجارب بازآفرینی شهری با تأکید بر تجربه سبزوار که صبح چهارشنبه با پیام رئیس مجلس و با حضور چندین میهمان کشوری، در دانشگاه حکیم سبزواری آغاز به کار کرده بود، بعد از ظهر پنجشنبه 9 اسفند با قرائت بیانیه این همایش در 12 بند به کار خود پایان داد.

 

به گزارش مجله اینترنتی اسرارنامه مدیر کل دفتر امور کاربردی و مطالعات ترویجی شرکت بازآفرینی شهری ایران در اختتامیه این همایش گفت: مردم سبزوار آبروی ما را در بحث بازآفرینی شهری حفظ کردند. از این به بعد اگر بخواهیم در بسیاری از زمینه های بازآفرینی شهری مثال های موفقی بزنیم دستمان پر است. 

 

زهرا اسکندری افزود: من دیدم که سند چشم انداز توسعه برای یکی از محلات سبزوار تهیه شده بود در حالیکه تهیه سند چشم انداز برای یک محله کار آسانی نیست اما سبزوار توانسته است و این رامی توانم در هر جایی مثال بزنم. 

 

وی همچنین درگفتگویی اختصاصی که در حاشیه این همایش با خبرنگار اسرارنامه داشت، اظهار داشت: برنامه ریزی برای برگزاری همایش بررسی تجارب بازآفرینی شهری در محله ها و محدوده های هدف با تأکید بر تجربه سبزوار از حدود یک و نیم سال قبل آغاز شده و در مراحل اولیه قرار بر این بود که بیشتر روی مفهوم بازآفرینی متمرکز بشویم ولی وقتی که جلوتر آمدیم با همکاری و هماهنگی ای که داشتیم و آشنایی بیشتر با خود سبزوار متوجه شدیم که سبزوار چون تجربه خوبی در اجرا دارد حیف است که این فرصت را از دست بدهیم که روی مفهوم تجربه تأکید نکنیم و بدین ترتیب مفهوم تجربه به خاطر وجود سبزوار به این سمینار اضافه شد. زیرا سبزوار تجربه این کار را در حافظه سازمانی ا ش از دو سه سال قبل دارد.

 

 اسکندی ادامه داد: یکی از مهمترین ویژگی های این همایش همزمانیش با بزرگداشت حکیم سبزورای بود که به ابتکار خود دانشگاه این اتفاق افتاد و تلفیق این همایش با چنین روزی رویکرد جالبی بود که نگاه تازه ای برای ما ایجاد کرد و یادآور آن شد که امور بازآفرینی شهری با امور فرهنگی، هویتی و اجتماعی کاملا ارتباط دارد و بدین ترتیب می توانیم بنیه فلسفی و نظری عمیق تری برای بازآفرینی شهری مد نظر قرار دهیم.

 

وی همچنین گفت: درونمایه این همایش در مورد انتقال تجربه عمدتا متمرکز شد روی مشارکت مردمی و شروعی اساسی در این زمینه محسوب می شود به خصوص که انشاالله بعد از این سبزوار یک پایگاهی خواهد بود، برای اینکه بتواند روی موضوعات انتقال تجربه کار کند. 

 

وی تصریح کرد: عنوان این پایگاه هنوز به صورت دقیق مشخص نشده است ولی وظیفه اصلی آن جمع آوری و رصد تجربیات برتر حوزه بازآفرینی شهری است که دبیرخانه آن برای پهنه شرق کشور دانشگاه حکیم سبزورای خواهد بود.

 

اسکندری همچنین گفت: بازافرینی شهری جامعیت در برنامه ریزی و اقدام را می طلبد. این جامعیت یعنی همه ابعاد اجتماعی،  اقتصادی، فرهنگی و کالبدی را با هم ببینیم. آیتم بعدیش انسجام سازمانی است که موضوع مشارکت  ا ست. مشارکت سازمانی و بین بخشی و آیتم سوم مشارکت مردمی است، اما برنامه ریزی سنتی، فرابخشی، تک بعد نگری، کالبدی نگری، شتابزدگی و ... مانع از اجرای صحیح و اعمال نگاه جامع در برنامه ریزی شهری است.

 

وی سپس بیان کرد: در واقع مهمترین مانع بازآفرینی شهری رویکردهای فرهنگی و نگرشی به روش برنامه ریزی و اجرا در حوزه های شهری ماست. ما در بحث بازآفرینی شهری مهمترین موضوعاتی که داریم یکی کاهش فقر شهری و دیگری افزایش تاب آوری شهری است و طبیعی است.

 

وی با بیان اینکه در بحث تاب آوری شهری در خیلی از شهرها به خاطر بارش دو قطره باران سیل به راه می افتد و شرایطشان به هم می ریزد، گفت: این نشان می دهد شهرهای ما به شدت تاب آوری پایینی دارند است و می بایست سعی کنیم، دو مشکل فقر شهری و تاب آوری شهری را با اولویت دادن به سکونت گاه ها و محدوده هایی که آسیب پذیرتر و حساس ترند، دنبال کنیم و اگر این کارها را انجام دهیم می توانیم بگوییم بازآفرینی انجام شده است.

 

در این مراسم همچنین رئیس دانشگاه حکیم سبزواری طی سخنرانی کوتاهی گفت: خوشحالم که خانم دکتر اسکندری به عنوان یک جامعه شناس مدیر کل شرکت بازآفرینی شهری کشور شده است. زیرا کسی که در امر بازآفرینی محلات هدف شهری مشارکت می کنند، لازم است، دانش اجتماعی بالایی داشته باشند.

 

دکتر علی اصغر مولوی سپس با اشاره به رفتار بعضی مسئولان که حضورشان در مراسم اینچنینی تنها محدود به لحظه سخنرانی خودشان است و پس از سخنرانی سریع مجلس را ترک می کنند و از محتوای کلی جلسه با خبر نمی شوند، افزود: من چنین رویکردی را نمی پسندم و معتقدم مسئولان هم باید بنشینند و بیاموزند.

 

وی پیشنهاد داد: سخنرانی افراد برجسته علمی در چنین همایش هایی در ابتدای برنامه قرار بگیرد تا همه حضور داشته باشند و بیشترین بهره را ببرند.

 

از آنجایی که در این همایش تأکید بر حضور و مشارکت فعال مردمی در بحث بازآفرینی شهری و ارتقاء توانمندی های ساکنان محلات هدف بود، نمایشگاهی از فعالیت های انجام شده مردمی نیز در حاشیه این همایش برپا شده بود که خبرنگار اسرارنامه به سراغ برخی غرفه داران رفت.

 

فاطمه موحدی نژاد عضو کانون نورالهدی در دفتر خدمات اجتماعی منطقه غرب نیروگاه سبزوار درباره محصولات به نمایش در آمده در غرفه محله غرب نیروگاه گفت: دفتر خدمات اجتماعی در نتیجه بحث بازآفرینی محلات هدف سبزوار از حدود یک سال قبل درمحله غرب نیروگاه فعالیتش آغاز شده و قبل از آن دو سال قبل در منطقه گلشن راز فعال بوده است.

 

وی با بیان اینکه انواع کلاس ها نظیر ویترای، نقاشی روی پارچه، قلاب بافی، شیرینی پزی، دسر، حلوا، کامپیوتر، خیاطی، گلیم بافی و انواع کلاس های آموزشی در محلات هدف بازآفرینی سبزوار برگزار می شود، گفت: فعالیت ها زیاد است و مردم هم استقبال خوبی می کنند ولی چون هزینه تهیه لوازم برایشان زیاد است، گاهی به مشکل بر می خوریم. 

 

موحدی با بیان اینکه در هفته صبح ها بیش از 100 نفر در این کلاس ها شرکت می کنند، افزود: شرکت در این کلاس ها شهریه کمی بین 15 تا 25 هزارتومان دارد و مربی ها از فنی و حرفه ای می آیند. اما از انجایی که منطقه محروم است، اگر کلاس ها بدون شهریه برگزار شود و شرکت کنندگان فقط هزینه تهیه مواد اولیه را تقبل کنند، استقبال خیلی بیشتر خواهد شد. 

 

اکرم حصاری دانشجوی ارشد روانشناسی و تسهیل گر منطقه قلعه نو دهراز نیز در غرفه مربوط به تولیدات این محله به خبرنگار اسرارنامه گفت: در راستای طرح بازآفرینی شهری در محله قلعه نو به عنوان تسهیلگر وارد شدم و در ابتدا به مدت 4 ماه کوچه به کوچه و خانه به خانه نیازسنجی و نظرسنجی از اهالی را انجام دادم و سپس با حضور معتمدین محل که در یک انتخابات، برگزیده شدند، چند کارگروه فرهنگی اجتماعی، خدمات و عمران و شهرسازی، کارگروه ورزش و نشاط، اقتصاد و اشتغال و گردشگری تشکیل دادیم.

 

وی افزود: ما در این کارگروه ها مردم را دخیل می کنیم و فعالیتمان فقط در حوزه بانوان نیست بلکه آقایان را نیز در بر می گیرد، مثلا آقایی هست که استعداد مناسبی داشت که اکنون در همان محله کارگاه خیاطی دایر کرده و 5 نفر را نیز مشغول به کار کرده است. و همچنین مشاغل خرد دگیری نظیر کارهای نقطه کوبی، بافتنی،  شیرینی خانگی و سبزی کاری و ... در این محله در حال انجام است.

 

تسهیل گر منطقه قلعه نو دهراز در طرح بازافرینی شهری سپس گفت: در راستای سبزی کاری  زیادی که در این محله انجام می شود، ما به دنبال آن هستیم که مردم منطقه را تشویق کنیم که ، خودشان هم سبزی هایشان را بعد از برداشت از مزرعه، پاک کرده و بسته بندی و مقداری از ان را سرخ کنند و بعد دست به توزیع بزنند، تا از طریق ارزش افزوده ای که ایجاد می شود درآمدشان افزایش یابد.

 

حصاری همچنین گفت: ما همچنین خانواده های نیازمند را تحت شناسایی قرار دادیم که پول خرید مواد اولیه را ندارند و خودمان مواد را در اختیارشان قرار می دهیم و آن ها محصولاتی را درست می کنند و محصولاتشان را به ما می دهند و دستمزدشان را دریافت می کنند. البته این کارمان فقط مختص قلعه نو نیست بلکه در همه محلات هدف است.

 

وی افزود: محله قلعه نو دهراز را اگر از دید دیگری نگاه کنیم، منطقه ای است که از نظر گردشگری می توان روی آن کارکرد تا به قطب تفریحی در شهر سبزوار تبدیل شود. مثلا از طریق حفظ و احیای باغ هایی مثل الداغی و بقراط می توان به این هدف نزدیک شد. اما متاسفانه به تازگی با خبر شدیم که عمارت موجود در باغ الداغی با قدمتی نزدیک به صد سال را تخریب کرده اند و نشد که این بنای قدیمی حفظ شود.

 

حصاری سپس با اشاره به اینکه طرح بازآفرینی شهری تا به حال تأثیرات مثبت خود را در محلات هدف سبزوار گذاشته است، گفت:مردم قلعه نو دلسرد شده بودند. بسیاری از آن ها به خاطر مشکلات طولانی مدت محله شان از جمله فاضلاب روان این محله، دیگر پای کار نبودند، اما اکنون کارها تا حدی پیش رفته واعتماد و مشارکت مردم جلب شده است. البته همچنان باید کارهای دیگری هم در زمینه مشکلات روشنایی محله، سگ های ولگرد، خانه های خرابه ای که به محل تجمع معتادان تبدیل شده بود و ... انجام شود. 

 

وی ضمن تأکید بر فعالیت های مثبتی که در طرح بازافرینی شهری در محله قلعه نو دهراز اتفاق افتاده گفت: ایرادی که در این بین دارد این است که قراردادی که بسته شده یک سال ونیم است که با سرعت دارند کارها را پیش می برند. اما شما تصور کنید افرادی که20 یا 30 سال یا حتی 50 سال با همین رویه زندگی کرده اند، ما در 9 ماه این ها را پای کار آورده ایم. چه طور می شود به این سرعت همه در یک سال و نیم این حجم از کارهای باقی مانده را انجام داد؟ روند خیلی سریع است و گاهی شتابزدگی داریم. 

 

بسم الله الّر حمن الّر حيم

«بیانیه پایانی همایش»

با درود و صلوات بر محمّد و آل محمّد ( ص)  و سلام خاصّه به محضر هشتمین اختر تابناک امامت و ولایت، آقا علی ابن موسی الرّضا (ع).

 

بیانیه پایانی «همایش ملّی بررسي تجارب بازآفريني شهري در محلّه ها و محدوده هاي هدف ايران با تأکيد بر تجربه سبزوار»  که در روزهای هشتم و نهم اسفند ماه ۱۳۹۷ در دیار سربداران، سبزوار و در محلّ دانشگاه حکیم سبزواری و با مشارکت شرکت بازآفرینی شهری ایران، سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، استانداری خراسان رضوی، اداره کل راه و شهرسازی استان خراسان رضوی، فرمانداری ویژه شهرستان سبزوار و شهرداری سبزوار به مدیریت و دبیری دانشگاه حکیم سبزواری برگزار گردید، به شرح زیر اعلام می شود:

 

1-   ما حاضران در این همایش، متعهد می شویم برنامه ها و اقدامات خود را منطبق بر سیاست بازآفرینی شهری و در راستای تجمیع و انتقال تجارب در زمینه ي بازآفرینی شهری در سطح ملّی هدایت نماییم.

 

2-   با توجّه به کیفیّت دستاوردهای این همایش، در زمینه انتقال تجارب و در راستای مديريّت دانش سياست بازآفريني شهري پايدار، ما شرکت کنندگان در این همایش متعهد می شویم در اوّلین گام های اجرایی «به امر مهم، مستندسازی تجربيات و تدوين درس آموخته ها، جمع بندی و تحلیل یافته های ارزشمند میدان اجرا، به روش های مرسوم» اقدام کنيم.

 

 

3-   همگان بر این باوریم که اجرای سیاست ملّی بازآفرینی شهری در مناطق مختلف کشور، با چالش ها و فرصت های مختلفی روبه رو خواهد بود.

و نیاز امروز ما، آموختن از تجربه، چالش ها و فرصت های شناسایی شده در اجرای پروژه های بازآفرینی است. لذا، ما شرکت کنندگان متعهد می شویم، این تجارب را در قالب جلسات منظم گروه های مختلف اجرایی، با یکدیگر در سطح ملّی و منطقه ای و شهري به اشتراک گذاریم.

 

4-   حاضران در این همایش توافق نمودند، جمع آوری و پایش تجارب برتر بازآفرینی شهری پهنه شرق کشور را به دانشگاه حکیم سبزواری واگذار نمایند.

 

5-   حاضران در این همایش توافق کردند، دانشگاه بایستی با جامعه محلّی بویژه محلّه های هدف بازآفرینی شهری ارتباط مداوم و پایدار داشته باشد تا بتواند طرف مشورت اهل محل، برای ارتقای کیفیّت زندگی محلات قرار گیرد.

 

6-   حاضران در این همایش توافق کردند که دانشگاه حکیم سبزواری به عنوان یکی از قطب های علمی بازآفرینی شهری و نیز به عنوان مرکز تخصصی آموزش های مرتبط با بازآفرینی شهری، بویژه در زمینه های تسهیلگری اجتماعی، دوره های کاربردی اقتصاد محلّی، معماری و شهرسازی مشارکتی، مستند سازی پروژه های اجتماع محور و تخصص های مرتبط با تاب آوری و محیط زیست شهری و زمينه هاي مرتبت ديگر فعال شود.

 

7-   با توجّه به اینکه برخی واژگان استفاده شده در ادبیات بازآفرینی شهری، مورد اعتراض ساکنان محلّه های هدف قرار گرفته است، شرکت کنندگان در این همایش توافق دارند که دانشگاه حکیم سبزواری با همکاری سایر دانشگاه های کشور، در راستای واژه گزینی و اصلاح ادبیات وزبان مناسب اين حوزه  اقدامات و هماهنگی های لازم را به عمل آورد. 

 

 

8-   با توجه به همزمانی «بزرگداشت روز ملّی حکیم حاج ملاهادی اسرار سبزواری و این همایش» و با توجه به سخنرانی «استاد امیر عباس علی زمانی»، به منظور تقویت پایه های اندیشه ي فلسفی در باره شهر و خلاء تفکر فلسفی در اين خصوص در کشور، توافق گردید که گروه فلسفه دانشگاه حکیم سبزواری و گروه فلسفه دانشگاه تهران در این زمینه هم اندیشی و همکاری نمایند.

 

9-  با توجه به ضرورت ارتباط تنگاتنگ نظر و عمل و ضرورت ایجاد تعامل بین دانشگاه و دستگاه های اجرایی در زمینه بازآفرینی شهری که در سخنراني آقاي دکتر جمالي نژاد معاونت محترم امور عمراني و رييس سازمان شهرداري ها و دهياري هاي کشور در مراسم اختتاميه ي همايش، توافق گردید که دانشگاه امکان حضور در جلسات ستاد بازآفرینی شهرستان و استان را داشته و طرفین همکاری های لازم را در این زمینه انجام دهند.

 

10-  براساس تجارب ارائه شده در کارگاه ها و با توجّه به حضور تسهیلگران محلّی، اهالی محلات هدف، و داوطلبان و اثربخشی حضور ایشان در بهبود وضعيت شهرهاي کشور، شرکت کنندگان در اين همايش توافق نمودند که شهرداری سبزوار نسبت به تهیه سند همکاري شهرداري و داوطلبان، تسهيل گران و تشکل هاي مردمي برای ارتقای کیفیّت زندگی در محلات هدف اقدام نمايد.

 

11-  با توجه به کاهش تاب آوری شهری در شهرهای کشور و مسائل مبتلابه تغییرات اقلیمی، حاضران در نشست متعهد می شوند که نسبت به ارائه برنامه ویژه ارتقای تاب آوری شهری اقدام نمایند. هم چنین، دانشگاه حکیم سبزواری متعهد می شود که با توجّه به کاهش تاب آوری شهري در زمینه آب های زیرزمینی در شهر سبزوار، در همکاری با اداره کلّ راه و شهرسازی استان خراسان رضوی، نسبت به ارائه برنامه ي مدیریّت احیای قنات های شهر سبزوار، اقدام نماید.  

 

12-  با توجه به مفاد این بیانیه، دبیرخانه همایش متعهد می شود نسبت به ارائه برنامه اجرایی و عملیاتی بیانیه تا پایان اردیبهشت ۱۳۹۸ اقدام و نتيجه را در ستاد بازآفريني شهري پايدار شهرستان سبزوار هماهنگ و به تصويب رسانند.

 

برخی  نکات:

- اگرچه قرار بود مراسم اختتامیه این همایش با حضور مهدی جمالی نژاد معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور برگزار شود، اما وی کمی قبل از مراسم اختتامیه در محل سالن همایش حضور یافت و پس از سخنرانی، مراسم را ترک کرد.

 

- صفایی دبیر همایش در سخنان پایانی خود گفت: در پذیرایی این مراسم ما آب معدنی نداشتیم بدین جهت که گفته می شود آب های معدنی آلودگی های ریزپلاستیکی دارند و ما سعی کردیم در آب و غذا و پذیرایی از ریخت و پاش بی مورد پرهیز کنیم و این به معنای آن نیست که برای میهمانانمان ارزش قائل نبوده ایم، بلکه ارزش میهمانانمان را در چنین مواردی ندیده ایم.