امید برومندی، سمیراواعظی نژاد / مجله اینترنتی اسرارنامه

 

بی تردید یکی از ویژگی های معماری ایرانی، تزئینات آن است که هم در پیش از اسلام و هم پس از آن به گونه ای وسیع تر مطرح بوده است. تزئینات در معماری با توجه به اقلیم و شرایط جغرافیایی هر منطقه متفاوت است. 

 

در سبزوار شهر دیرینه های پایدار به خاطر قدمتی که به لحاظ تاریخی و فرهنگی برخوردار است، خانه ها و ابنیه ی زیادی را از دوره های مختلف تاریخی می توان مشاهده کرد که در آن ها علاوه بر اصل معماری ساختمان، به تزئینات ظاهری نیز توجه خوبی شده است و یکی از تزئینات رایج در ابنیه ی تاریخی سبزوار، تزئینات آجرچینی است.

 

به طور کلی هنر چیدن آجر به منظور عرضه ی نمای تزئینی متناسب با شکل و هیئت کلی بنا آجرکاری می نامند. ذوق و هنر معماران و استادان در بیشتر این بناها برای خلق زیبایی ها چنان در هم آمیخته که گویی آجر سخت در دست آن ها چون موم نرم و شکل پذیر بوده است. 

 

روش های چیدن آجر در بناهای سنتی عبارتند از: آجرچینی رگ چینی، خفته و راسته، خواب نما، گل انداز، بادبزنی، آبشاری، خطی، آجرفرش، رُخ بام، خون و فریز و ستون.

 

یکی از نمونه های زیبای هنر آجرچینی در خانه های تاریخی سبزوار، آجرچینی به کار رفته در خانه اولیاء است که شاید نقطه اوج این هنر را بتوان در سقف زیرزمین این خانه تاریخی با آجر چینی به سبک خفته و راسته مشاهده کرد.

 

آجرچینی خفته و راسته، سبکی است که در آن آجرها همزمان به صورت افقی و عمودی در سقف یا دیوار کار می شوند. عمده این نوع آجرچینی در سقف های خونچه پوش، قاب های سردر خانه ها و دیگر بناها و قاب های تزئینی داخل حیاط  بوده است.

 

در زیر تعدادی از تصاویر تزئینات آجرچینی خانه اولیاء سبزوار به سبک خفته و راسته را که از قاب دوربین مهندس جلال تعصبی شهروند فرهیخته سبزواری و عضو سابق شورای شهر گرفته شده است، مشاهده می کنید.

 

 

 

 

 

 

 

تعصبی همراه با انتشار این تصاویر در صفحه اینستاگرام خود، متن زیر را نوشته است:

 

وقتی به شاهکارهای ساخته دست پیشینیان ات نگاه می کنی همراه با حس غرور، حسرت و چرایی عدم تکرار آن ها در این زمان مغموم ات می کند که آن زمان با آن امکانات خلق می شده و این زمان با همه پیشرفت هایش ، نه.

این شاهکار هنر و معماری سقف خانه ای است در بافت تاریخی و قدیمی دیارمان، سبزوار پر افتخار که با آجر بصورت حجمی اجراء شده است. درود بر خالقان این آثار

 

منبع مورد استفاده : معماری و معماران سبزوار، حمید معماری ، انتشارات فیروزی ، سال 1392