روستای زعفرانیه از توابع بخش مركزی شهرستان سبزوار، با مختصات جغرافیایی58 درجه و 5 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و10 دقیقه عرض شمالی، در 35 كیلومتری شرق سبزوار و در حاشیه جاده اصلی سبزوار- نیشابور قرار گرفته است. این روستا از سطح دریا 1020متر ارتفاع دارد و آب و هوای آن در تابستان‌ها نسبتاً گرم و در زمستان‌ها سرد و خشك است.

روستای زعفرانیه در میان دشت استقرار یافته و اطراف آن را كوه‌های بلندی فرا گرفته‌ است. كوه چشمه سوخته با ارتفاع 1701 متر، كوه اولر با ارتفاع 1620 متر و كوه رودكی با ارتفاع 1918 متر، ارتفاعات مهم اطراف این روستا هستند. دره اِولَر در 9 كیلومتری شمال شرقی و تنگه سیاه در 8 كیلومتری جنوب روستا قرار دارند.

رودخانه دائمی كال شور در 3 كیلومتری جنوب روستا جریان دارد.

قدمت روستای زعفرانیه، حداقل به بیش از 5 قرن پیش مربوط است. آب‌انبار، كاروانسرای شاه عباسی، یخدان و قلعه قدیمی روستا، ضمن نشان‌دادن قدمت كهن، بر رونق این روستا، در گذشته‌های دور دلالت دارند. این روستا، از قدیم در مسیر ارتباطی شهرهای سبزوار- نیشابور- مشهد قرار داشته و کاروانسرای شاه عباسی آن معروف است. قدمت این كاروانسرا به دورۀ صفویه مربوط است.در برخی منابع قدیمی نام روستا را به مرغوبیت زعفران آن نسبت داده‌اند.

مردم روستای زعفرانیه به زبان فارسی و با گویش خراسانی سخن می‌گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.

براساس نتایج سرشماری سال 1375، روستای زعفرانیه 314 نفر جمعیت داشته است که در سال 1385، به تعداد 420 نفر افزایش یافته است.

درآمد بیشتر مردم روستای زعفرانیه از فعالیت‌های زراعی و دامداری تأمین می‌شود. گروهی نیز، در كارهای خدماتی و صنایع دستی اشتغال دارند. مهم‌ترین محصولات زراعی روستا شامل گندم، جو، پنبه، زیره، هندوانه و زعفران است که به دو شیوه آبی و دیم کشت می‌شوند. گوشت و فرآورده‌های لبنی مانند شیر، ماست، پنیر و كره از محصولات دامی روستا هستند.

زنان روستای زعفرانیه ضمن همكاری در فعالیت‌های زراعی و دامداری به تولید صنایع دستی مانند قالی‌بافی و فرت‌بافی نیز می‌پردازند. فرت، نوعی قالیچه كوچك در ابعاد 2×1 متر است.

روستای زعفرانیه در دشت استقرار یافته و بافت مسكونی متراكمی دارد. كوچه‌های این روستا، پیچ در پیچ و نامنظم است.

سقف خانه‌های روستا عموماً، مسطح و دیوارهای آن با گل اندود شده‌اند. بافت مسکونی روستا، با محیط طبیعی پیرامون آن تناسب و هماهنگی جالب توجهی دارد. كالبد ‌خانه‌های روستاییان تحت تاثیر شرایط اقلیمی، نوع فعالیت و معیشت خانوارها شكل گرفته‌اند.

مصالح به كار رفته در ساخت بناهای قدیمی گل، سنگ، خشت و چوب است. خانه‌های جدید با مصالح سیمان، گچ، تیرآهن و مانند این‌ها ساخته می‌شوند.

روستای زعفرانیه، به دلیل موقعیت طبیعی مناسب، چشم اندازهای ارتفاعات، باغ‌ها، مزارع سرسبز و سواحل رودخانه، بویژه در فصول بهار و تابستان و پاییز، از زیبایی و طراوت سرشار است و قابلیت‌های گردشگری ارزشمندی دارد.

این روستا، در دشت استقرار یافته است و گرداگرد آن را كوه‌های مرتفع با پوشش گیاهان مرتعی، فرا گرفته‌اند. انواع گل‌ها و گیاهان دارویی مانند شاه تره، گل ختمی، پرسیاوشان، گل گاوزبان و خاكشیر در دامنه این ارتفاعات یافت می‌شوند. ارتفاعات پیرامون روستا با طراوت و زیبایی خاص مورد توجه كوهنوردان و دوستداران طبیعت می‌باشند.

رودخانه دائمی كال شور، در 3 كیلومتری جنوب روستا جریان دارد و آب اراضی زراعی روستا را تأمین می‌کند. حواشی این رودخانه محل مناسبی برای گذران اوقات فراغت گردشگران محسوب می‌شود.

باغ‌های زیبا و سرسبز روستای زعفرانیه، از دیگر جاذبه‌‌های طبیعی روستا است كه چشم‌ انداز زیبایی در فصول مختلف سال دارند.
برخی از آثار تاریخی این روستا عبارتند از:

كاروانسرای زعفرانیه، كه از آثار دوره صفوی است و در دوره قاجار بازسازی شده است. در بنای آن از آجر، ملاط و ساروج استفاده شده است.

آب انبار زعفرانیه، كه در داخل روستا قرار دارد و از آثار دوره قاجاری است.

یخدان یا یخچال قدیمی روستا كه در گذشته، آن را در زمستان پر از یخ می‌كردند و در فصل تابستان آن را استفاده می‌كردند. این یخدان، به عنوان یكی از بناهای قدیمی روستا مورد توجه گردشگران قرار دارد.

از دیگر جاذبه‌های تاریخی روستا می‌توان به مهمانسرای دوران قاجاری، حمام قدیمی، آسیاب قدیمی و قلعه كهن روستا، اشاره کرد. بافت مسکونی روستا، با خانه‌های قدیمی‌، نیز دارای جذابیت‌های سنتی روستا است

مردم روستای زعفرانیه، در اعیاد مذهبی قربان، غدیر و فطر به جشن و سرور و در ایام محرم و وفات و شهادت ائمه به عزاداری می‌پردازند.
آنان در عید نوروز ضمن برگزاری مراسم ویژه عید به دید و بازدید اقوام و آشنایان می‌روند و در چهارشنبه سوری، سیزده بدر و شب یلدا مراسم معمول مربوطه را برگزار می‌كنند.

در موسیقی محلی روستای زغفرانیه از سازهای سرنا و دهل استفاده می‌شود.

گوی‌بازی، هفت سنگ، الك دولك و گیلی گیلی از بازی‌های محلی روستای زعفرانیه می‌باشند.

پوشاک اغلب مردم روستای زعفرانیه همانند پوشاك رایج شهرهای اطراف است. در حال حاضر، تعداد معدودی از افراد کنهسال از لباس‌های محلی استفاده می‌کنند.

قالی بافی و فرت بافی، مهمترین صنایع دستی روستای زعفرانیه است.

از غذاهای محلی روستای زعفرانیه می‌توان به انواع اشكنه، كله جوش، دانه جوش، قوروت جوش، گوجه جوش و قورمه جوش اشاره کرد.

دسترسی: روستای زعفرانیه از طریق شهر سبزوار با جاده‌ای آسفالت قابل دسترسی است.

منبع(کلیک کنید)

گزارش تصویری(کلیک کنید)