سهم فراموش شده نابینایان از نمایشگاه کتاب
هر ساله با فرارسیدن اردیبهشت ماه، شور و شوق مشتاقان كتاب و كتاب خوانی دوچندان می شود و بازار این یار مهربان هم پر رونق تر. در كنار تمام مسائل و اما و اگرهای پیش روی عرصه ادبیات و صنعت مكتوب كشور، در این روزها گروهی فراموش شده هم هستند كه دل در گرو كتاب بسته اند و دستشان از این نعمت كوتاه است. به راستی سهم نابینایان از نمایشگاه كتاب چیست و به این قشر از جامعه چقدر پرداخته شده است.
به گزارش پایگاه خبری حوزه هنری، زمانی كه لوئی بریل در سال ۱۸۲۱ میلادی خط بریل را ابداع كرد، شاید خود نمیدانست چه خدمت بزرگی به جامعه نابینایان جهان میكند. امروزه بسیاری از نابینایان با یادگیری و استفاده از این خط توانستهاند تا همگام با جامعه علمی كشور به پیش بیایند و از موهبت كتاب بهرهمند شوند. البته خط بریل توسط پاستور ارنست كریستوفر كشیش آلمانی كه اولین مدرسه مخصوص نابینایان را در تبریز (به سال 1299 شمسی با عنوان مؤسسه خیریه مركز تربیتی آموزشی نابینایان) تأسیس كرد، وارد ایران شد و از آنجایی كه آشنایی او با زبان فارسی كافی نبود تا بتواند تمام نیازمندی های زبان را به وسیله آن برطرف نماید فردی به نام محمدعلی خاموشی در تكمیل خط فارسی به او كمك كرد.
در این مسیر مشكلاتی هم بر سر راه نابینایان وجود دارد و كتابخوانی برای این افراد به سادگی صورت نمیگیرد. به طور مثال، برخی از نابینایان در جنگ و حوادث دیگر نابینا شدهاند و بر اثر جراحات وارده، به درستی نمیتوانند از حس لامسه انگشتان خود بهره ببرند. همچنین برخی دیگر در سنین بالا نابینا میشوند و یادگیری خط بریل برایشان دشوار است. از سوی دیگر، صنعت چاپ كتاب به خط بریل نیز در كشورمان دچار معایبی است و به نسبت كتاب هایی كه در طول سال منتشر میشود، تعداد كمی به خط بریل تبدیل میشوند.
جمالی: ناشران از تبدیل آثارشان به كتب ویژه با خط بریل استقبال نمیكنند
علیاكبر جمالی، رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل انجمن نابینایان ایران، درباره مشكلات موجود در صنعت چاپ و نشر كتاب های بریل برای نابینایان گفت: متاسفانه ناشران از تبدیل آثارشان به كتب ویژه با خط بریل استقبال نمیكنند و میگویند باید حق التالیف و اجازه انتشار از صاحبان آثار گرفته شود و این كار نیز دشوار و زمانبر است.
وی با اشاره به این كه اگر آگاهی در نویسندگان و شاعران كشور به وجود بیاید كه می توانند آثارشان را با اطمینان برای تبدیل به خط بریل در اختیار موسسات مربوطه قرار دهند، بسیاری از مشكلات در این زمینه از بین می رود، گفت: مولفان آثار می توانند در آثارشان این نكته را بیاورند كه تبدیل اثر به خط بریل و یا كتاب گویا (صوتی) بلامانع است و از این طریق تولید كتاب برای این قشر كشورمان را آسان كنند.
مدیرعامل انجمن نابینایان ایران همچنین ادامه داد: چاپ كتاب به خط بریل بسیار هزینه بر است و مشكلات خاص خود را دارد و البته ما این هزینه را از نابینایان نمیگیریم و تنها قیمت كاغذ در فروش آثارمان لحاظ میشود. البته انتشار كتابهای صوتی از سوی ناشران نیز حركت خوبی است و میتواند در این راستا مفید و موثر باشد. اما برخی از مولفان متاسفانه با انتشار اثرشان به صورت صوتی نیز مشكل دارند و اجازه این كار را نمیدهند.
ایمنی: بیش از 30 كتاب گویا در نمایشگاه كتاب رونمایی می شود
حیدر ایمنی، مدیر روابط عمومی انتشارات سوره مهر كه در چهار دوره نمایشگاه بین المللی كتاب تهران به عنوان نشر برتر برگزیده شده است، در این زمینه با اشاره به این كه در این نشر در ادامه مبحث كتاب های الكترونیك تولید كتاب های گویا را در دستور كار داشتهاند، عنوان كرد: جامعه مخاطبان كتابهای گویا میتواند بسیار وسیع باشد و در كنار دیگر اقشار، قشر نابینایان را هم تحت پوشش قرار دهد.
وی ادامه داد: در نمایشگاه كتاب امسال از تازهترین كتابهای گویای نشر سوره مهر رونمایی خواهیم كرد. این كتاب ها تا به حال به بیش از 30 اثر رسیدهاند و تلاش كردهایم از گویندگان و صداپیشگان حرفهای و مناسب آثار برای برگردان آنها استفاده كنیم.
مدیر روابط عمومی انتشارات سوره مهر درباره تازه ترین آثار صوتی این نشر گفت: كتاب هایی همچون «دا» و «شنام» در حال تبدیل به كتابهای گویا هستند و امیدواریم در نمایشگاه كتاب تهران بتوانیم از این آثار نیز رونمایی كنیم. همچنین مجموعه ای از داستانهای كودك در مسیر تبدیل به كتابهای گویا هستند.
ایمنی خاطرنشان كرد: بخشی از جامعه مخاطبان ما را نابینایان تشكیل می دهند و نشر بزرگی همچون سوره مهر باید جامعه حداكثری و توجه به تمام مخاطبانش را سر لوحه كار خود قرار دهد.
البته باید به این نكته هم توجه داشت كه خود اهالی ادبیات نیز در انتشار آثارشان به صورت بریل و یا صوتی موثر هستند و پی گیری صاحبان آثار در این زمینه می تواند راهگشا و موثر باشد.
شكارسری: نابینایان به عنوان قشر فرهیخته جامعه، اهمیت زیادی در ادبیات دارند
حمیدرضا شكارسری، شاعر و منتقد ادبی، درباره توجه شاعران، نویسندگان و مولفان آثار ادبی به قشرهای مختلف جامعه همچون نابینایان، اظهار كرد: متاسفانه چنین ملاحظه و تفكری در بین اغلب اهالی ادبیات وجود ندارد و شاعران و نویسندگان در این حال و هوا نیستند كه آثارشان برای قشر روشندلان قابل استفاده قرار بگیرد.
وی ادامه داد: البته اهالی ادبیات مقصر این مسئله نیستند و اساسا بر روی چنین موضوعاتی به قدر كافی و درست تبلیغاتی صورت نگرفته است و موسساتی همچون رودكی كه كار انتشار این گونه كتاب ها را بر عهده دارند، تبلیغات درستی نداشته اند و چوب كم كاری خود را می خورند و بسیاری از شاعران و نویسندگان این آگاهی را پیدا نكرده اند كه چنین موسساتی وجود دارند كه آثار را به خط بریل منتشر می كنند.
شكارسری با بیان این كه نابینایان به عنوان قشر مهمی از جامعه كه عمدتا افراد تحصیلكرده و فرهخته هستند، در ادبیات كشور اهمیت بسزایی دارند، عنوان كرد: من بسیار خوشحال می شوم كه كتابهایم به خط بریل برگردان شود. البته باید ظرفیت های مجموعه اشعار را هم در نظر گرفت كه تا چه اندازه مناسب این قشر از جامعه هستند.
این شاعر و منتقد ادبی گفت: برخی از روشندلان جامعه از ابتدای زندگی نابینا بودهاند و با مشخصات ظاهری و صوری جهان بیگانه اند اما برخی دیگر از این افراد، در طول زندگی دچار این عارضه شده اند و رنگ، حجم و ... را درك می كنند. به نظر می آید اشعاری كه تصویرهای عینی را روایت نمی كنند و به سمت تصویرهای ذهنی رفتهاند بیشتر مناسب نابینایان است. البته در مجموع با توجه به هوش و ذكاوتی كه خداوند به این افراد عطا كرده است، تمام اشعار می تواند برایشان قابل فهم و درك باشد.
همچنین در زمینه انتشار كتابهای ویژه نابینایان، مركز نابینایان كشور (رودكی) تنها موسسهای است كه به صورت تخصصی به چاپ و انتشار كتاب به خط بریل همت گماشته است. این مركز بزرگ ترین و مهمترین پایگاه تولید كننده منابع مطالعاتی ویژه نابینایان و كمبینایان (اعم از كتب گویا و بریل) دركشور به شمار می رود.
خوانین: غرفه «رودكی» به معرفی فعالیتهای ویژه نابینایان در نمایشگاه كتاب می پردازد
دكتر محمد خوانین، مدیر مركز «رودكی»، نیز در زمینه نحوه فعالیت این مركز در تولید آثار ادبی به خط بریل گفت: این مركز پس از دریافت فایل حروف چین شده كتاب ها از ناشران و صاحباناش آنها را به خط بریل منتشر می كند و در اختیار نابینایان قرار می دهد.
وی درباره حضور این مركز در نمایشگاه بین المللی كتاب تهران گفت: امسال هم سعی داریم در نمایشگاه كتاب تهران ضمن معرفی آثار و فعالیت هایمان برای علاقهمندان، ارتباط خوبی با دیگر ناشران و دست اندركاران عرصه نشر كشور برقرار كنیم. ما برای فروش آثارمان به نمایشگاه كتاب نمی رویم بلكه تلاش داریم تا ناشرانی كه با فعالیت های ما آشنایی ندارند را مطلع كنیم. در سال هزاران كتاب در كشور منتشر می شود و تنها تعداد كمی از این آثار برای نابینایان در دسترس است.
مدیر مركز رودكی فعالیت های این مركز را غیر تجاری عنوان كرد و گفت: به ناشران این اطمینان را می دهیم كه امانت دار آثارشان باشیم و از آن ها می خواهیم تا فایل های حروف چین آثار ادبی و مكتوب خود را در اختیار ما قرار دهند و به نشر كتاب های بریل در كشور كمك كنند.
خوانین ضمن استقبال از ورود ناشرانی همچون سوره مهر به تولید كتاب های گویا گفت: تولید كتاب های صوتی (گویا) از دیگر فعالیت های ما ست و در حال حاضر آرشیو غنی از این دست آثار داریم. ورود دیگر ناشران به حوزه تولید كتاب گویا در راستای اهداف مركز رودكی ست و ما از این گونه فعالیت ها استقبال می كنیم چرا كه باعث افزایش منابع مطالعاتی نابینایان كشور می شود.
وی نابینایان و كم بینایان كشور را از علاقه مندترین گروه در مبحث كتابخوانی دانست و عنوان كرد: هزاران نفر از نابینایان و كم بینایان در مقاطع مختلف دانشگاهی در حال تحصیل هستند و توانسته اند به درجات خوب علمی و اجتماعی برسند و این قشر از جامعه، تشنه مطالعه اند و باید آن ها را در این زمینه یاری كنیم.
منبع :پایگاه خبری حوزه هنری