پیشنهاد خواهرخواندگی دو شهر تاریخی سبزوار و سمرقند که در روزهای اخیر توسط وبسایت کنگره بین المللی سربداران و مجله اینترنتی اسرارنامه مطرح شد، که با استقبال گسترده ای از سوی مخاطبان گرامی این مجله مواجه گردید.(منبع)

به گزارش مجله اینترنتی اسرارنامه، به نظر می رسد، با اندکی مطالعه در پیشینه ارزشمند تاریخی و فرهنگی دارالمومنین سبزوار، می توان ظرفیت های بسیار گرانبهایی را کشف کرد، که متأسفانه تا کنون شدیداً مورد غفلت قرار گرفته است.

گویا یک نوع رویکرد مدیریتی روزمره و فاقد نگاه بلندمدت و همه جانبه نگر به ویژه در حوزه های فرهنگی و تاریخی، سال های سال بر سر شهر دیرینه های پایدار سایه افکنده و باعث شده بسیاری از ظرفیت های این شهر که می توانستند و البته هنوز می توانند از سبزوار شهر دیگری به شهرت و محبوبیت کاشان، یزد اصفهان ، شیراز و ... بسازند، در غباری از فراموشی فرو برود.

اگر به تعداد ابنیه ارزشمند تاریخی با قدمت بیشتر یا کمتر از 1000 سال مانند مسجد پامنار، آرامگاه اسطوره ای سهراب قهرمان جوان شاهنامه(منبع)، مدرسه فخریه که استاد پیرنیا از آن به عنوان قدیمی ترین مدرسه ایران  یاد می کند(منبع1) ، (منبع2) مناره خسروجرد به عنوان مرتفع ترین بنای تاریخی خراسان (منبع) ، ده ها مسجد و کاروانسرای تاریخی و ...در سبزوار نگاهی بیاندازیم، همچنین اگر به مشاهیر برجسته ای نظیر ابوالفضل بیهقی پدر نثر داستانی فارسی، ملاحسین واعظ کاشفی پدیدآورنده آیین روضه خوانی به زبان فارسی، حکیم حاج ملاهادی سبزواری، دکتر علی شریعتی که خود را سبزوارزاده و سبزواری می دانست (منبع)، محموددولت آبادی نویسنده رمان جهانی کلیدر و .... توجه کنیم، و یا گوشه چشمی به جنبش تاریخ ساز سر بداران داشته باشیم، به زودی پی خواهیم برد که سبزوار هیچ استعدادی کم ندارد تا به شرط دریافت نگاه و مدیریتی فراتر از مجموعه شهرستان، به سمرقند و اصفهان و شیرازی دیگر در گستره زرخیز ایران اسلامی تبدیل شود.

در همین راستا  یک اقدام موثر برای جلب توجه جهانیان به ارزش های مورد غفلت قرار گرفته سبزوار، شاید یافتن شهرهای همتا و برقراری روابط دوستی و اصطلاحا پیوندهای خواهرخواندگی میان سبزوار و این شهرها باشد.

اقدام شایسته ای که ظاهرا به درستی مورد توجه برخی از اعضای چهارمین شورای شهر سبزوار قرار گرفته و به طور نمونه مسعود پسندیده عضو جوان این شورا مدتی قبل در گفتگویی با خبرنگار اسرارنامه از انجام مطالعات لازم در این زمینه خبر داده است.

بر مبنای همین گزارش پسندیده بعد از ظهر امروز در پی تماس تلفنی خبرنگار اسرارنامه، تعدادی طرح مطالعاتی را در اختیار این مجله قرار داد که برمبنای آن ها تعدادی از شهرهای همتای سبزوار در کشورهای آسیای میانه جستجو شده و مراحل مقدماتی پیشنهاد خواهرخواندگی میان این شهرها در واحد بین الملل مرکز مدیریت شهری سبزوار مستقر در محل  ساختمان شورای شهر هم اکنون در حال انجام است.

این عضو شورای شهر به خبرنگار اسرارنامه گفت: واحد بین الملل مرکز مدیریت شهری سبزوار که به مدیریت خود او اداره می شود با همکاری خانم وجیهه کریمی کارشناس این واحد، طرح اولیه خواهرخواندگی سبزوار با شهرهای سمرقند و بخارا در کشور ازبکستان را به شرح زیر آماده کرده است:

بررسی تشابهات تاریخی – فرهنگی سبزوار و بخارا ،وسمرقند جهت تنظیم رابطه خواهر خواندگی

بر اساس مطالعات باستان شناسی مشترک ایران وفرانسه در پیشینه تاریخی شهر «سبزوار» تاریخ پیدایش فرهنگی این شهر به هزاره چهارم قبل از میلاد می رسد. سبزوار کنونی یکی از بخش های دوازده گانه بیهق قدیم می باشد که با فراز ونشیب فراوان به شکل امروزی خود در آمده است .
شهرستان سبزوار در غرب استان خراسان رضوی قرار دارد. از شمال به شهرستان های اسفراین، جوین وجغتای و خوشاب ،از مشرق به نیشابورو از جنوب به شهرستان های کاشمر وبردسکن و از غرب به داورزن و شاهرود محدود است. از آن جایی که شهرستان سبزوار در نواحی کوهپایه ای ودشتی قرار گرفته از آب وهوای متنوعی برخوردار است. همین تنوع آب وهوا زمینه به وجود آمدن پوشش گیاهی وزیست جانوری متنوعی را پدید آورده است.
سبزواراز مهم ترین مراکز جمعیتی، دانشگاهی، فرهنگی، اسلامی وتاریخی شمال شرق ایران به شمار می آید وبه عنوان یکی از نمادهای تاریخ وعلم ایران مطرح شده است. مراکز علمی دانشگاهی این شهر که خود نشان دهنده علم وفرهنگ دوستی مردمان این شهر است از قدمتی دیرینه برخوردارند.این شهر خاستگاه اندیشمندان بزرگی در دوران های مختلف تاریخی بوده است.

کلاسهای درس حاج ملا هادی سبزواری فیلسوف بزرگ جهان اسلام همواره در یاد وخاطره تاریخ ماندگار است. شاعران بزرگی ازاین شهر نیز به دنیای علم وادب معرفی شده اند که ابن یمین فریومدی وحمید سبزواری از جمله آنها هستند. تاریخ نگار بزرگ ایران ابوالفضل بیهقی در این شهر متولد گردید و در این دیار آرمید. دانشگاه علوم پزشکی سبزوار ، دانشگاه حکیم سبزواری ودانشگاه آزاد اسلامی دانشگاههای مهم این شهر می باشند که در این شهرستان به تربیت نیروهای کار آمد می پردازند. هم اکنون 14 دانشگاه و موسسه آموزش عالی بزرگ در این شهر مشغول به کار می باشند.

سبزوار همواره در طول تاریخ یکی از مراکز بزرگ تمدنی کشور بوده است ودر زمان قیام سربداران وبا تسلط ایشان بر بخش های کثیری از ایران به پایتخت سیاسی شیعی کشور تبدیل گردید.
شهرستان سبزوار با قدمتی بیش از پنج هزار سال آثار تاریخی وفرهنگی زیادی در خود جای داده که مهر تاییدی برای پیشینه کهن وغنی آن نیز هست این شهرستان دارای 900 اثر تاریخی وفرهنگی شناسایی شده و200 اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی است. حدود 70 در صد از آثار تاریخی این شهرستان امامزادگان ،مساجد ،آرامگاه های مفاخر ومشاهیر ،کاروانسراها وخانه های قدیمی و...30 در صد بقیه محوطه های تاریخی هستند.

اکثر بناهای آن دارای قدمت پیش از تاریخ ،قبل وبعد از اسلام ونیز معاصر است که به گفته برخی کارشناسان می تواند قطبی مهم گردشگری و تفریحی در شرق کشور در آید.

مساجد جامع و پامنار،بقعه امامزاده یحیی (ع) وامام زاده شعیب (ع)،مدارس علمیه ،کاروانسراهای بین راهی همچون زعفرانیه ،مهر ،ریوند و مزینان ،آتشکده آذر برزین مهر ،بنای مصلای تاریخی ،مناره خسرو جرد ،یخدانهای قدیمی ،بازارچه سبزوار وبازار حاج زمان ، کاروانسرای عربها وحاج فرامرز خان ،آرامگاه مشاهیری همچون حاج ملا هادی سبزواری ،بقراط ،کاشفی و....بخشی از آثار تاریخی و فرهنگی این دیار هستند.

شهرستان سبزوار از بعد توجه به نمادها بسیار برجسته است ودر آیین هایی که حدود سه تا چهار هزار سال قبل در این شهرستان اجرا می شده نمادهای شاخصی دارد از جمله آیین های دیرینه سبزوار می توان به آیین "چاولی چغل " یا آیین طلب باران و آئین اسب چوبی اشاره کرد که مراسم نمایش اسب چوبی سبزوار به عنوان نخستین اثر در ردیف میراث معنوی استان به ثبت رسید.

اشتراکات زیادی میان سبزوار وشهرهای بخارا وسمرقند وجود دارد. اشتراکات دینی، فرهنگی ادبی و... را می توان در این زمره قرار داد هر کدام از این شهر ها دارای قدمت تاریخی و اصالت فرهنگی بالایی می باشند.

سمرقند و بخارا، دو شهربزرگ ماوراءالنهر بودند. سرزمین ماوراءالنهر که میان رودهای جیحون وسیحون قرار داشت در نقشه جغرافیای سیاسی امروز،آسیای مرکزی خوانده می شود.این دو شهر در گذشته پاره ای از سرزمین گسترده ایران به شمار می رفتند و هم بستگی فرهنگی و تاریخی آنها را با ایران نمی توان انکار کرد. گر چه آن سامان بیش از یک قرن پیش از حوزه اقتدار سیاسی ایران بیرون رفته ، پیوند های فرهنگی و تاریخی مردمانش با ایرانیان بر جای مانده است.

بخارا دارای آثار بدیع معماری با سبک و روش معماری ایرانی است واز این دید در جرگه گنجینه های ارزشمند ویادگارهای هنری معماران گمنام ایران جای می گیرد. سازمان علمی – فرهنگی ملل متحد(یونسکو)، در 1997 میلادی با توجه به آثار ارزشمند تاریخی بخارا، آن را در فهرست میراث تمدنی جهان گنجاند. بیش از صد اثر معماری یگانه مانند مدرسه های علوم دینی، مسجد ها،آرام گاه ها و کاروانسراهای زیبا در این شهر هست که ظرافت وهنر بکار رفته در آنها،هر بیننده را جادو می کند. بنای ارگ بخارا، ساختمان موزه، آرامگاه امیر اسماعیل سامانی، بنای لب حوض دیوان بیگی، مساجد میرزا الغ بیگ ونمازگاه، عمارت چهار منار ومجموعه ستاره ماه ، نمونه هایی از زیبایی های بخارایند. بخاراییان ،پیشینه فرهنگی بسیار غنی ای دارند وعالمان ودانشمندان فراوانی از این سرزمین بر خاسته اند ودامن پر برکت این شهر آنان را پرورش داده است.

سمرقند از دید آثار هنری ومعماری، در ناحیه ماوراءالنهر بی همتاست. امروزه بر اثر کاوش های باستان شناسان، آثار فراوانی از این سرزمین به دست می آید که هنرمندی مردم آن را نشان می دهد. مجموعه «گنجینه جیحون»، یکی از آنها ونماینده بزرگی وشکوه وفرهنگ سغدی معماران این سرزمین است که در پدید آوردن بناهای زیبا وشگرف بسیار توانمند بودند. همچنین ساخت رباط و چاپار خانه های زیبا، نمونه ای از معماری درخشان این منطقه بود که به دلیل رونق بازرگانی در آن جا، بسیار رواج داشت. پس از ورود اسلام به منطقه نیز هنر معماری این سرزمین رشد وگسترش یافت. مسجد ها ومکان های مذهبی و آرامگاه های با شکوه وبزرگ ، در دوره های بعد سیاحان ودانش مندان بسیاری را به این شهر ها کشاند. بیش تر از این بناها از عصر تیموریان بر جای مانده است وسبک دوره تیموری در این شهر تجلی می کند. آثاری مانند مسجد بی بی خانم ،مقبره امیر تیمور گورکانی، مدرسه الغ بیگ و رصد خانه معروف آن، سخن گوی هنر معماری درخشان این سرزمینند.

سمرقند وبخارا در تاریخ سیاسی واجتماعی منطقه بسیار تاثیر گذارند؛ چنان که سمرقند مرکز سیاسی وبخارا پایگاه مذهبی این ناحیه به شمار می رفت. این دو شهر بزرگ، تمدنی کهن و میراث فرهنگی بسیار درخشانی داشتند وروزگار درازی، مهد تمدن وادب و هنر و فرهنگ وسال ها از اعتبار سیاسی، اقتصادی و هنری برخوردار بودند.امروزه نیز آنها را از بزرگترین ومهم ترین شهر های آسیای مرکزی می شمارند و بی گمان،  این اهمیت از میراث درخشان فرهنگی و جایگاه و پیشینه تاریخی آنها سر چشمه می گیرد که پیوندی کهن با تاریخ فرهنگ ایران زمین دارد.

کوچه پس کوچه پیوندها

کلیک کنید:

پیشنهاد خواهرخواندگی سبزوار و سمرقند در آستانه هفتصدمین سال قیام سربداران