ابوالفضل بیهقی بزرگترین تاریخ نگار ایرانی در آستانه فراموشی ...
خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا روز گذشته 26 تیرماه ، گزارش جالبی در خصوص یک اشتباه متداول مردمی در ارتباط با شناسایی دو تن از بزرگان کشور در ناحیه غرب خراسان رضوی منتشر کرد.
اشتباه رایجی که به موجب آن اغلب افراد حتی بسیاری از مردم محلی ظهیرالدین ابوالحسن علی بن ابوالقاسم زید ابن محمد بیهقی نویسنده کتاب تاریخ بیهق و ابوالفضل محمدبن حسین بیهقی نویسنده کتاب تاریخی بیهقی را یکی دانسته و مقبره زید را به جای ابوالفضل اشتباه می گیرند .
جالب اینجاست که این هردو مورخ برجسته ایرانی علاوه بر شباهت اسمی خود ، در آثار به جای مانده از آنها نیز چنانکه دیدیم شباهت اسمی وجود دارد. تاریخ بیهق به قلم ابوالحسن علی بن زید بیهقی کتابی ارزشمند در زمینه تاریخ و جغرافیای ناحیه بیهق (سبزوار) و نواحی در یکی از دوره های اسلامی است ، اما تاریخ بیهقی ابوالفضل بیهقی کتاب ارزشمند دیگری در تاریخ ایران در دوران غزنویان و چندقرن پیش از آن است .
این هردو اثر به جای خود ارزش های فراوانی دارند و هردو در زمینه ی تألیفشان به عنوان کتاب های منبع و مرجع مولفان بعدی قرار گرفته اند.
اما متأسفانه فقر اطلاعات و عدم مطالعه کافی در میان مردم ونیز کم کاری نهادها و ادارات فرهنگی از جمله اداره میراث فرهنگی و شورای شهر و ... در شهرهای ششتمد و سبزوار باعث شده امروز وجود این هردو شخصیت برجسته خطه سربداران در یکی خلاصه شده و حتی در مورد همان یک نفر هم اطلاعات کافی بین مردم وجود نداشته باشد. و بدین ترتیب به تدریج یکی از این دو مشاهیر بی بدیل خطه سربداران به دست فراموشی سپرده خواهند شد.
اینک جای بسی تأسف است اگر در زمانی که دائماً از تهاجم فرهنگی دشمنان به عرصه افتخارات و ارزش های اصیل ایران اسلامی گلایه مندیم ، در مسیر فراموشی کسانی قرار گرفته باشیم که با تلاش و زحمت ماندگار خود بخش عظیمی از تاریخ و فرهنگ ما را چنان در قلب تاریخ ثبت نمودند که برای همیشه از فراموشی در امان بماند.
لیکن گزارش منتشر شده توسط خبرگزاری ایسنا ، تلنگر خوبی در این زمینه داشت تا مردم و مسئولین محلی شهرستان های غرب خراسان رضوی به این موضوع توجه بیشتری داشته باشند.
در ادامه متن کامل گزارش ایسنا منتشر می شود :
براي يافتن آرامگاه ابوالفضل بيهقي اشتباه نرويد
ابوالفضل بيهقي، نويسنده‌ي كتاب معروف «تاريخ بيهقي»، از آن دست نويسندگان ادبيات كهن ايران است كه كم‌تر افسانه‌‌پردازي‌اي درباره‌ي زندگي‌اش وجود دارد؛ با اين حال، مدفن اين اديب و مورخ بزرگ ايراني همچنان محل بحث و چالش است.
به گزارش خبرنگار ادبيات خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، معمولا كساني كه به منطقه‌ي بيهق در خراسان بزرگ كه اكنون به نام سبزوار شناخته مي‌شود، مي‌روند و به صرافت مي‌افتند به سراغ آرامگاه نويسنده‌ي «تاريخ بيهقي» بروند، اشتباهي از آرامگاه ابن فندق سر درمي‌آورند!
شباهت نام خانوادگي ابن فندق با ابوالفضل نه تنها مسافران؛ بلكه مردم شهر سبزوار را هم به اشتباه انداخته است. ظهیرالدین ابوالحسن علی بن ابوالقاسم زید ابن محمد بیهقی، معروف به ابن فندق بیهقی، حكيم، اديب و رياضي‌دان مشهور قرن ششم هجري است كه مگر شباهت نام خانوادگي، نسبت ديگري با ابوالفضل بيهقي ندارد.
آرامگاه ظهیرالدین ابوالحسن علی بن ابوالقاسم زید ابن محمد بیهقی در بخش ششتمد واقع در سي‌وپنج كيلومتري شهر سبزوار است. در حالي‌كه ابوالفضل بيهقي در روستايي در اين منطقه به دنيا آمده است؛ او در روستاي حارث‌آباد بیهق در نزدیکی سبزوار، به سال 370 هجري خورشيدي به دنيا آمده و بعد از آن‌جا به شهر غزنه مهاجرت كرده است.
محمدجعفر ياحقي ـ مصحح «تاريخ بيهقي» ـ به خبرنگار ايسنا مي‌گويد: ابوالفضل بيهقي به شهر غزنه مهاجرت مي‌كند و در همان‌جا هم از دنيا مي‌رود. از آن‌جايي كه 60 – 70 سال بعد از درگذشت ابوالفضل بيهقي، شهر غزنه در حمله‌‌اي از بين مي‌رود؛ از همين‌رو مدفن ابوالفضل بيهقي نامعلوم است
ابوالفضل محمدبن حسین بیهقی سال 370 هجري خورشيدي به دنيا آمد و سال 456 خورشيدي از دنيا رفت. او اوايل عمر را در نیشابور به تحصیل دانش اشتغال داشت، سپس به سمت دبیری وارد دیوان محمود غزنوی و حکمرانان بعد از او شد و در سال 418 هجري خورشيدي پس از درگذشت استادش بونصر مشکان به سمت دبیر دیوان شاهی برگزیده شد.
اين مورخ و اديب سال 437 پس از آزادي از زندان، به نگارش «تاريخ بيهقي» مشغول شد. .(منبع : ایسنا)
مجله اینترنتی اسرارنامه پس از مطالعه این گزارش ایسنا مجدداً به این نتیجه می رسد که بخش عمده ای از دلیل وجود این اطلاعات اندک و ناقص در مورد افتخارات ، شخصیت های برجسته شهرستان های منطقه سربداران به کم کاری ها و بی توجهی های مسئولین فرهنگی و مدیران ارشد سبزوار نسبت به تاریخ افتخارات این شهر کهن و نواحی اطراف آن است.
البته در این میان مطالعه کم و بی توجهی عمیق مردم به تاریخ و افتخارات گذشته خود نیز عامل دیگری است تا امروز شاهد وقوع اینگونه اشتباهات و فراموشی های نامبارک تاریخی باشیم.
این درحالی است که برخی شهرهای دیگر استان و کشور به خوبی نسبت به تاریخ افتخارات خود آگاهند و آن را به دیگران منتقل می کنند. البته همین شهرها نیز در اثر مطالعه انحصاری تاریخ افتخارات شهرهای خود ، دچار آسیب هایی نظیر توهم خودبزرگ بینی تاریخی می شوند که این وضعیت نیز مشکلات بعدی را برایشان ایجاد می کند و به نظر می رسد بهتر است هر دو گروه بهتر است به سمت تعادل حرکت کنند.
براین اساس امروز یک نیاز اساسی در مجموعه 6 شهرستان غرب خراسان رضوی بازخوانی دقیق تاریخ افتخارات و شناسایی پیشینه با ارزش چندهزارساله این منطقه است . و در این میان اداره و البته از این به بعد ادارات میراث فرهنگی ، فرهنگ و ارشاد اسلامی ، شورای شهر و شهرداری ها و فرمانداری های منطقه باید بیشترین اهتمام را در این راستا از خود نشان دهند.
بسیاری از شخصیت های برجسته و نیز رویدادهای مهم و افتخارآمیز خطه سربداران تا کنون به دلیل کم کاری های قبلی با وجود همه ارزش هایی که داشته اند یا به طور کلی ناشناخته مانده و یا اطلاعات و شناخت کافی از آنها در دسترس نیست. در همین زمینه قبلاً به کم کاری های فراوان در خصوص شناخت و پاسداشت نهضت سربداران سبزوار که اولین تشکیل دهندگان حکومت مردمی شیعه در ایران بودند ، اشاره کرده ایم.
ابوالفضل بیهقی نیز یکی از مفاخر بزرگی است که تا کنون به اندازه ارزش واقعی خود در شهر زادگاه خود سبزوار شناخته نشده و در گرامیداشت وی اقدامات قابل قبولی صورت نگرفته است. کتاب تاریخ بیهقی اثرجاودانه این مورخ شهیرایرانی معتبرترین منبع اطلاعاتی در مورد برخی دوره های ایران اسلامی است که این اثر علاوه بر ارزش تاریخی در زمینه نویسندگی و ادبیات فارسی نیز از ویژگی های منحصر به فردی برخوردار است و به یک صاحب سبک در نثر فارسی تبدیل شده است.
دانشگاه حکیم سبزواری در سالهای اخیر در اقدامی قابل ستایش همه ساله در تاریخ مشخصی اقدام به برگزاری مراسم نکوداشتی برای این شخصیت برجسته ایرانی می کند. اما این نکوداشت ها تا کنون در سطح دانشگاهی بوده و هرگز چنان که باید شاید حق این استاد مسلم ادبیات و تاریخ ایران را ادا نمی کند.
لذا انتظار می رود از این پس با پیگیری و مطالبه مردم و مسئولین گرامیداشت ابوالفضل بیهقی به صورتی سالانه و به شکل ملی در شهر زادگاهش سبزوار برگزار شود و البته بنای یادبودی نیز برای او احداث گردد.
آنچه گفته شد در مورد دیگر افتخارات و مشاهیر خطه سربداران نیز باید اجرا شود. به عنوان مثال ابن فُندُق ، صاحب کتاب تاریخ بیهق نیز همانطور که در بالا گفته شد دارای ارزش های خاص خود است و خوشبختانه مزار وی نیز در شهر ششتمد امروز به عنوان یک فضای فرهنگی و تفریحی برای افراد محلی شناخته می شود. و این قابلیت را دارد که با همت مردم و مسئولین و احیا و زیباسازی محوطه این بنا و نیز برگزاری مراسمات بزرگداشت های علمی و فرهنگی برای وی ، یک فرصت گردشگری در شهرستان تازه تأسیس ششتمد ایجاد شود.
ان شاالله ...
کوچه پس کوچه پیوندها
کلیک کنید:
نظرت را بنویس
رضا
بنام خدا
با سلام خدمت دوست گرامی و همشریان با صفای خودم در مجله اینتر نتی اسرارنامه .ضمن تشکر از بذل توجه شما و توجه شما به ابوالفضل بیهقی بزرگ نویسنده شهیر نثر فارسی و مفاخر شهرمان سبزوار بسیار خوشحال خواهم شد که بتوانم در این خصوص با شما دوستان همکاری کنم ضمنا مطلب فوق را با ذکر منبع در وبلاگم قرار دادم لازم به ذکر است من رضا حارث آبادی دهیار سابق روستای حارث آباد هستم که متاسفانه به خاطر عدم توجه به دهیاران این قشر زحمت کش روستاها مجبور بقه ترک روستا و شهرستان شدم واکنون در تهران مشغول به کار و زندگی هستم اما وابستگی قومی و فرهنگی من و دبد ناسیونالیستی من به شهر سبزوار هیج وقت فکر من را از این شهر دور نساخته بلکه در فضای مجازی تمام سعی و تلاشم ر ا در جهت کمک به این شهر انجام خواهم داد برادر کوچک شما رضا حارث آبادی 29/4/1391 تلفن تماسی در صورت نیاز .......................
حسين آزاد
سلام دوستان
خسته نباشيد
با نظر ايمان و اسرارنامه كاملا موافقم.
ببينيد ما ميتوانيم مكاني تحت عنوان مقبره الادبا داشته باشيم! و تنديسي از بزرگان خودمان را در انجا بگذاريم!
مثل همين مقبره الشعراي تبريز! كه هيچ مقبره اي در انجا نيست! صرفا تنديس هايي از شعراي خود ساخته اند و در فضايي بزرگ (كه واقعا جزء بهترين خاطرات حقير رفتن به انجاست) و سرسبز و البته با معماري قوي، ا‹ را ديدني كرده اند و مكاني تفريحي و توريستي پديد اورده اند!
حال ما كه سرمايه بزرگي از ادبا و مشاهير در سبزوار داريم چرا چنين نكنيم؟
عشق سبزوار
با سلام .ما و همه سبزواریها که میدانیم شاعر ودانشمند بزرگ بیهقی سبزواری بوده ودر سبزوار متولد شده پس چرا بصورت نمادین هم که شده جایی ومکانی را بصورت ارامگاه در نظر نگیریم... وبا اینکار مردم بیشتری با این شاعر بزرگ اشنایی پیدا کنند و یک مکان گردشگری هم ایجاد شود.
ایمان
ما باید با ایجاد نمادهایی همانند کاشفی (هرچند که مکان ان کوچک است و به توسعه نیاز دارد تا یک محل گردشگری شود ) بسازیم و به دیگران معرفی کنیم
صفر
بازهم اسم نیشابور آوردی....
