ریحانه ریاحی/ مجله اینترنتی اسرارنامه

 

ایران در دهه های اخیر مقام قابل توجهی در صادرات زیره به سراسر جهان داشته است که مسلماً حفظ و ارتقاء این مقام نیازمند تحقیقات گسترده و علمی است. نکته قابل تامل اینجاست که حدود 85 تا 90 درصد زیره سبز تولیدی کشورمان مربوط به شهرستان های استان خراسان و توابع آن از جمله سبزوار، کاشمر، سبزوار، مشهد، تربت حیدریه تایباد، گناباد، فردوس، طبس، نیشابور، قوچان، شیروان، بجنورد، اسفراین، سرخس و درگز می شود.

 

به گزارش مجله اینترنتی اسرارنامه، در خراسان رضوی 10 هزار هکتار اراضی به کشت زیره سبز اختصاص دارد که سهم سبزوار بزرگ از این مقدار 40 درصد یعنی حدود 4000 هکتار است و به همین خاطر در خراسان، سبزوار مقام اول در تجارت و مجموع سطح زیر کشت آبی و دیم در اکثر سال ها داشته است.

 

همچنین کشاورزان منطقه سبزوار از زمان های گذشته در زمینه کشت زیره سبز (به خصوص به صورت دیم) دارای تجارب با ارزشی بوده اند و باتوجه به همین تجارب و ... میزان خلا عملکرد این محصول در شهرستان سبزوار از همه شهرهای دیگر خراسان بزرگ، کمتر بوده است.

 

این در حالی است که به دلیل خشکسالی و تغییرات اقلیمی حادث شده کشت زیره سبز به صورت دیم یا امکان پذیر نیست و یا بازدهی پایینی دارد. آبیاری این محصول نیز موجب شیوع مشکلات مختلفی مانند آفات و بیماری های مختف می شود. حال از آنجایی که شهرستان سبزوار به عنوان بزرگترین مرکز تولید زیره سبز ایران نیز جایگاه ویژه ای در تجارت و صادرات آن به خارج از کشور را دارد، باید با انجام تحقیقات کاربردی زمینه تولید بهینه این محصول کم توقع را فراهم آورد.

 

گرچه مراحل ثبتی برای برند شدن زیره سبزوار صورت نگرفته، ولی طلای سبز دیار سربداران را می توان به عنوان با کیفیت ترین زیره های سبز تولید و برداشت شده در ایران نام برد. قیمت این محصول با توجه به تولید بالای زیره سبز در سبزوار و سایر شهرستان های استان خراسان بسیار مناسب است و به همین دلیل خرید، فروش و صادرات این محصول مقرون به صرفه به شمار می رود. علاوه بر این شهر سبزوار به عنوان مرکز فعالیت تجاری عمده زیره سبز محسوب می شود که زیره استحصالی از شهرستان های مجاور و حتی سایر استان های کشور در این شهر بوجاری، مبادله و بخش عمده آن به خارج از کشور صادر می گردد و متاسفانه با اینکه این محصول پرارزش که می تواند سهم مهمی در صادرات غیرنفتی کشور داشته باشد در گذشته مورد بی مهری های فراوان قرار گرفته، به نحوی که تولید و صادرات زیره سبز ایران در سال های اخیر دستخوش تغییرات زیادی بوده است. این در حالی است که بخاطر کم توقع بودن زیره، کشاورزان می توانند حتی اراضی که از لحاظ وضعیت خاک و آماده سازی زمین در بدترین وضعیت قرار دارند را به کشت آن اختصاص دهند. 

 

از همین رو سبزوار که دارای آب و هوایی خشک و نیمه صحرایی است و به عمل آمدن هر گیاهی در مزارع آن منطقه ممکن نیست، مسئولین شهرستان می توانند از این فرصت برای توسعه محصولاتی همچون زیره که تاکنون در کاشت و داشت و برداشت و مهم تر از همه صادرات آن موفق بوده اند، تلاش نمایند و برند جهانی زیره سبزوار را ثبت کنند.

 

گفتنی است پتانسیل ها و امکاناتی همچون ایستگاه تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سبزوار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، کارشناسان مروج پهنه در مراکز خدمات روستایی شهرستان، دانشگاه حکیم سبزواری، دانشگاه آزاد اسلامی سبزوار، شرکت های کشت و صنعت و آستان قدس رضوی، بازرگانان و صادر کنندگان زیره در سطح شهرستان و ایجاد منطقه ویژه اقتصادی قطعاً می تواند این منطقه را برای تحقیقات زیره سبز و کسب برند فراهم آورد.