درخت کریسمس ارمغان فرهنگ ایران باستان برای جهان مسیحیت

سمیرا واعظی نژاد / مجله اینترنتی اسرارنامه
 
پژوهشگر تاریخ و استاد دانشگاه حکیم سبزواری گفت: درخت کریسمس که امروزه از نمادهای بارز جشن سال نو کشورهای مسیحی است در اصل ریشه در فرهنگ ایران باستان دارد و در واقع همان سرو ایرانی است که نام بومی آن اُرس می باشد.
 
به گزارش مجله اینترنتی اسرارنامه محمود رضا سلیمانی در برنامه جشن دیگان کافه ویرگول سبزوار اظهار داشت: تزئیناتی که بر روی درخت کریسمس کار می شود و چراغ هایی که بر روی آن روشن می کنند در واقع میوه های سرو است که در زمان طلوع خورشید به گونه ای می درخشند که شما فکر می کنید در آن چراغ روشن است.
 
سلیمانی با اشاره به این که مفهوم جشن از ساخته های فرهنگ ایرانی است و تعداد جشن ها در ایران باستان بسیار زیاد بوده است،  گفت: جشن در فرهنگ ایرانی به معنای نیایش بوده و در آن دوران وقتی می خواستند با خدای خود راز و نیاز کنند می گفتند جشنی برپا کنیم زیرا در شادمانی هاست که حقیقت به ما نزدیک است و خداوند حضور موجهی پیدا می کند.
 
وی ادامه داد: در زمان شادی شما بخشنده، مهربان و خوش رو هستید و نیازی ندارید دروغ بگویید، تهمت بزنید یا ... و تمام فضایل انسانی که در مکتب ایرانی و بعدها در مکتب اسلامی شکل پیدا می کند در حوزه شادمانی اتفاق می افتد.
 
سلیمانی با اشاره به ارتباط تنگاتنگ جشن یلدا با جشن دیگان گفت: مراسم شب یلدا از آیین های بزرگ منطقه آسیای میانه است که مخصوص کشور ایران نیست و حتی روس ها و همچنین مناطقی که در گستره فرهنگ ایرانی شکل پیدا کرده اند، این جشن را برگزار می کنند.
 
وی در مورد فلسفه جشن شب یلدا اظهار داشت: در شب یلدا ما ظلمانی ترین، تاریک ترین و بلند ترین شب سال را  در انتظار طلوع خورشید سپری می کنیم تا زمین از سردی برهد و به گرمی برسد و به همین دلیل خورشید در این جشن ها برای ما مقدس است.
 
سلیمانی مهمترین پیام جشن یلدا را گفت و گو با ظلمانی ترین شب هستی عنوان کرد و گفت: دلیل این که در بلند ترین شب سال دور هم جمع می شویم و با هم حرف می زنیم این است که می خواهیم ظلمت شب را در گفت و گو سپری کنیم و این پیام فرهنگ ایرانی است یعنی ما در شب یلدا با تاریکی و جهل و ظلمت به گفت و گو می نشینیم و تن به نزاع و جنگ نمی دهیم.
 
وی با بیان این که جشن دیگان درست بعد از شب ظلمانی یلدا شروع می شود، اظهار داشت: متاسفانه در رابطه با جشن دیگان منبع معتبری غیر از دو کتاب  آثار الباقیه ابوریحان بیرونی و زین الاخبار گردیزی نداریم و این دو کتاب جزو اولین منبع هایی هستند که در مورد جشن دیگان به ما اطلاعات می دهند و مطالب آن ها نیز بسیار کوتاه است.
 
استاد دانشگاه حکیم سبزواری افزود:  جشن دیگان همزمان با تولد مسیح برپا می شود اما اساس آن تولد میترا است. میترا یعنی مهر و به گفته دیگری که در زبان پهلوی است به تولد خور یا خرم  یعنی خورشید اشاره دارد و در صبح شب یلدا است که خورشید دوباره متولد می شود.
 
سلیمانی با بیان این که جشن دیگان سه مرتبه در دی ماه شکل می گیرد ادامه داد: وقتی خورشید در اول دی ماه طلوع می کند دیگان یعنی تولد مهر شروع می شود و از آن جهت که در این مورد منبعی وجود ندارد بایستی به عصر ساسانیان رجوع کنیم.
 
وی ادامه داد: در دوره ساسانیان دستگاه تفتیش عقاید روحانیت اجازه بروز به جشن هایی که برپایه مذاهب متعدد شکل می گرفته است را نمی داد از جمله جشن دیگان، به دلیل این که نفس این جشن به مهر و میترا و خدای مهر برمی گشته و روحانیان با چنین جشن هایی شدیدا مخالفت می کرده اند و اجازه نمی دادند در متون آن عصر ذکر شود.
 
سلیمانی با اشاره به این که واژه دی در اوستا از مصدر «دا»، «داتن»، «دادن» گرفته شده است تصریح کرد: واژه دی در فرهنگ پهلوی به معنی آفریدن است و براساس تجزیه و تحلیل های واژه به این نتیجه می رسیم که دی یعنی روز تولد آفریدگار یا همان خدای مهر. 
 
استاد دانشگاه حکیم سبزواری همچنین گفت: موضوع دیگری که در رابطه با جشن دیگان در آثارالباقیه ابوریحان بیرونی وجود دارد این است که در این روز سلطان بار عام می دهد و به دشت می نشیند و سفره می آراید و افراد را بدون در نظر گرفتن درجات طبقاتی آن ها کنار خود می نشاند و می گوید من برادر تو هستم و در این روز شاه هر درخواستی را اجابت می کند.
 
وی در مورد تقارن یافتن جشن دیگان با تولد حضرت عیسی (ع) و جشن کریسمس اظهار داشت: اساسا درسال۶۶ میلادی میترائیسم درامپراتوری رُم نفوذ می کند به طوری که  در سال ۲۷۴ امپراتوری بنام آوره لیان Aurelian درمیدان مارسفلد رم معبد بزرگی برای خدای خورشید (میترا) بنا می کند.
 
سلیمانی ادامه داد: درزمان سلطنت کنستانتین بزرگ یعنی بین سال های 306 تا 337 به دلیل این که خودش مسیحیت را می پذیرد کمی از نفوذ میترائیسم جلو گیری می کند اما نه بدان صورت که بتواند به طور کامل میترائیسم را از بین ببرد.
 
وی افزود: در دوره بعد از امپراتوری کنستانتین امپراتور دیگری به نام  یولیانوس درسال ۳۶۳ درجنگ با ایرانیان کشته میشود و به همین خاطر مهر پرستان در سراسر رُم  مورد تعقیب قرار می گیرند و دستور می دهند مهرپرستان را نابود کنند اما با تمام این وجود هیچ کدام موفق نشدند  میترائیسم به طور کامل از بین ببرند و بدین ترتیب میترائیسم و مهر پرستی در مسیحیت نفوذ کرد و شما آثار آن را  در جشن کریسمس و درخت کریسمس می بینید.
 
سلیمانی با بیان این که درخت کریسمس در اصل مربوط به فرهنگ ایرانی است ادامه داد: تاکید می کنم شهروندان سبزواری حتما سری به روستای بیزه بزنند زیرا در این روستا درختی وجود دارد که معروف به بچه سرو از سروهای دشت کاشت زرتشت است و وقتی آفتاب در صبحدم به این درخت می تابد میوه های آن شروع به خودنمایی می کنند و همچون چراغی روشن می شوند که بسیار تماشایی است.
 
استاد دانشگاه حکیم سبزواری ادامه داد: در شب یلدا مردم برای نیایش بر روی کوه رحمت کنار سرو ایرانی می نشستند و در انتظار نور خورشید بودند بنابراین درخت کریسمس از فرهنگ ایرانی به سمت فرهنگ مسیحیت رفته است.
 

 

نظرت را بنویس
comments
پربازدیدترین محبوب‌ترین‌ها پرونده ویژه نظرات شما