فاطمه شریف نیا / مجله اینترنتی اسرارنامه

اوراق مشارکت در اصطلاح علم اقتصاد، از اوراق بهادار است که توسط دولت، شهرداری، شرکت‌های دولتی و خصوصی، برای تأمین اعتبار طرح‌های عمرانی در کشور، منتشر می‌گردد. تهیه ی دستورالعمل اجرایی و مقررات ناظر بر انتشار اوراق مشارکت بر عهده ی بانک مرکزی است. طبق دستورالعمل بانک مرکزی، اوراق مشارکت اوراق بهاداری هستند که با مجوز بانک مرکزی برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز، طرح‌های سودآور تولیدی و خدماتی (به استثنای امور بازرگانی)در چارچوب عقد مشارکت مدنی، توسط سازمان جاری منتشر می‌شود. در هر ورقه ی مشارکت، میزان سهم دارنده ی آن مشخص شده‌است.

مشارکت در امور شهری و در سطح وسیع تر آن کشوری با روش های مختلفی صورت می گیرد که یکی از آنها، انتشار اوراق مشارکت در تامین مالی پروژه های مختلف  می تواند باشد.

اوراق مشارکت، نوعی از اوراق بهادار با نام يا بي نامي محسوب می شود که طبق قانون در زمان انتشار به قيمت مشخص، براي مدت زمان معين منتشر مي شود و به سرمايه گذاراني که قصد مشارکت در طرح هاي عمراني، طرح هاي توليدي، ساختماني، خدماتي یا بهداشتی را دارند واگذار مي گردد. دارندگان اوراق مشارکت، در سود حاصل از طرح مربوط شريک خواهند بود که در زمان انتشار توسط بانک کارگزار اعلام شده است.

اين اوراق از سال ۱۳۷۳ با هدف تامین مالي پروژ ه هاي خاص مطرح شد تا از طريق جذب سرمايه هاي موجود و خوابیده در جامعه و هدايت آن به بخش هاي توليدي ضمن مشارکت مردم در این طرح ها و انتفاع آنها از این مشارکت ها و سرمایه گذاری ها، منابع مالی طرح های مورد نظر را نیز تامین کند تا طرح ها زودتر به نتیجه برسد و انتفاع حاصل چند منظوره باشد و در این میان هم سرمایه گذار با مشارکت از طرح های عمرانی از سود سرمایه گذاری بهره ببرد و هم  ناشر اوراق منابع مالی خود را از طریق انتشار تامین کند و هم بانک در این طرح ها و سرمایه گذاری ها مشارکت داشته باشد.   

مهم ترین خصوصیت این اوراق تضمین پرداخت صددرصدی سود مشارکت آن است، به این معنا که دارندگان اوراق مشارکت، اطمینان دارند که سود مشخص و تضمین شده ی را به عنوان علی الحساب در فواصل زمانی مشخص دریافت می کنند که این فواصل زمانی بین یک ماه یا سه ماه می باشد و در پایان مشارکت نیز بعد از محاسبه ی سود واقعی، تتمه ی سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران واریز خواهد شد و در صورت برآورده نشدن خاستگاه اولیه، هیچ زیانی متوجه سرمایه گذاران نخواهد شد. چون اوراق مشارکت، تضمین پرداخت سود از طرف بانک مرکزی را دارد، بنابراین، هیچگونه ریسکی متوجه سهامدار نمی شود و خریداران اوراق مشارکت با طیب خاطر در این طرح ها مشارکت می کنند و سرمایه های راکد به گردش می افتد و به گردش سرمایه ها یاری می رساند.  

اولين اوراق مشارکت انتشار یافته در سال ۱۳۷۳ مربوط به شهرداري تهران است که با هدف نوسازي بافت فرسوده و اجراي پروژه بزرگراه نواب با نرخ سود علي الحساب ۲۰ درصد در سال منتشر شد و در پایان پروژه سود تعلق گرفته نیم % درصد افزایش یافت یعنی به 20.5% رسید.  

که به دلیل اطمینان از بازگشت سرمایه و سود حاصل از مشارکت با استقبال بیشتر سرمایه گذاران در طرح ها و مشارکت بیشتر در پروژه های عمرانی و خرید اوراق مشارکت شد و از راکد ماندن سرمایه در بانک ها جلوگیری کرد. روی سخن بیشتر در مورد طرح ها و اوراق مشارکتی است که به نتیجه رسیدند، جدای از طرح هایی که اعتماد سرمایه گذاران را خدشه دار کردند.

اوراق مشارکت در سبزوار نیز بیشتر از طرف ادارات دولتی ارائه شده است مثل طرح های عمرانی شهرداری، اداره آب و فاضلاب سبزوار، مشارکت در پروژه راه آهن و ... دیگر ادارات دولتی که بعضی از این سرمایه گذاری ها پایان گرفته و برخی دیگر در حال انجام است. مثل اوراق مشارکت شهرداری برای بهسازی و نوسازی ارگ امیریه که به نظر می رسد از وضعیت خوبی در بازار بورس و خرید و فروش اوراق مشارکت برخوردار است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بورس نیوز، مدیرعامل تأمین سرمایه امید گفت: در راستای توجه به جایگاه خاص ابزارهای مالی اسلامی در تامین مالی شرکت ها و سازمان­ها، اوراق مشارکت شهرداری سبزوار با مجوز سازمان بورس و اوراق‌ بهادار تهران، با نرخ سود علی‌الحساب سالانه 21 درصد، سررسید 4ساله و مقاطع پرداخت سود هر سه ماه یکبار به منظور تأمین بخشی از منابع مالی طرح نوسازی بافت فرسوده منطقه امیریه شهرداری سبزوار به ارزشی معادل 700.000 میلیون ریال منتشر گردید

این در حالی است که شاهد بودیم در بازار بورس در چهار روز گذشته برترین تقاضا با در نظر گرفتن ارزش معاملات مربوط به اوراق مشارکت و صکوک بود که در این میان مشارکت شهرداری سبزوار با 68 میلیارد ریال، رتبه نخست را کسب کرد که گویای همین مشارکت ها و انتشار اوراق مشارکت می باشد.