محمود فتح الهی:
فرمانداری ویژه سبزوار در حد یک مصوبه / عدم جسارت و کاردانی مدیران باعث بی بهره ماندن سبزوار از امتیازات خود شده است
نشریه ستاره شرق در جدیدترین شماره خود که در تاریخ 5 دی 95 منتشر شده است، درمطلبی به قلم محمود فتح الهی از فعالان توسعه سبزوار، به یکی ازموضوعات مهم دیار سربداران در عرصه سیاسی و اداری طی حدوداً یک دهه اخیر پرداخته است.
به گزارش مجله اینترنتی اسرارنامه در این یادداشت فتح الهی در واقع به این سئوال پاسخ داده شده است که چرا علی رغم اینکه بیش از یک دهه است از ارتقاء فرمانداری شهرستان سبزوار به فرماناری ویژه و معاونت استانداری عملا هیچ تفاوتی در روند کار ایجاد نشده و شهروندان سبزواری نتوانسته اند نتیجه این ارتقاء را در شهر خود حس کنند و تنها تفاوتش اضافه شدن عناوین پر طمطراق ویژه و معاون استاندار به ابتدای اسم فرمانداران سبزوار بوده است؟
نویسنده در بخش نتیجه گیری این مقاله نداشتن جسارت، کاردانی، توانمندی و تجربه کافی کسانی که در فرمانداری سبزوار قرار گرفته اند را علت اصلی محرومیت سبزوار از امتیازات داشتن فرمانداری ویژه عنوان کرده و خواستار بازخواست و توبیخ مدیران نالایق از سوی مردم و دلسوزان توسعه دیار سربداران شده است.
اسرارنامه در ادامه ضمن بیان این نکته که انتشار مطلب پیش رو به معنای موافقت یا مخالفت تحریریه اسرارنامه با تمام دیدگاه های مطرح شده در آن نیست، به بازنشر این یادداشت ستاره شرق می پردازد:
فرمانداری ویژه سبزوار در حد یک مصوبه
سبزوار در مرحله گذار از مدیریت سنتی به مدرن و سامانمند(سیستماتیک) قرار دارد بنابراین نیاز به مدیران جسور نیاز دارد که بتوانند شهری را که در موقعیت جهش قرار دارد را به سمت توسعه پایدار حرکت دهند.
رشد موزون که منجر به توسعه پایدار گردد با وجود تمام آیتم های توسعه در صورتی تحقق می یابد که مدیریت فردی به مدیریت سیستماتیک جهش کند و این گذرگاه مدیریتی شهری از سنتی به مدرن و سیستماتیک آنگاه در جغرافیای زمانی مناسب و کوتاه اتفاق میفتد که مدیران شایسته و جسور در جایگاه مدیریت شهری قرار بگیرند. بنابراین یک مدیر لایق توانایی این را دارد که مدیریت سنتی یک منطقه و یا حتی کشور را به جامعه ای مدرن سوق دهد. ونیز برعکس.
در ایران مدیریت شهری از تاریخ 1316 تغییرات اساسی و شگرفی را نسبت به گذشته شاهد بود و با اجرایی شدن تقسیمات کشوری روند رشد وتوسعه هم به نوبه خود دست خوش تغییرات گردید و از جهتی که در راس هر شهرستان یک فرماندار قرار گرفت که نماینده عالی دولت در منطقه بود روند رو به رشد مناطق برای شهرستان هایی در حد سبزوار که به عنوان شهرستانهای میانی شناخته می شدند متکی به مدیران دولتی شد که دارای توانمندی و ارتباطات در حد ملی داشته اند. و گرنه این مناطق در مقابل کلان شهر ها از گردونه رقابت و توسعه باز می مانده اند.
بنابراین برای اهمیت این موضوع لازم است نقش و جایگاه مدیران دولتی بخصوص مدیران وزارت کشور را بررسی کنیم.
معمولا نام وزارت خانه ها مبین وظایف آن هاست٬ مثل پست و تلگراف٬ مخابرات٬ آموزش و پرورش٬ راه٬ بازرگانی٬ صنایع و... تنها وزارت خانه یی که نامش وظایفش را نشان نمی دهد وزارت کشور است و این مساله مشکل آفرین شده است٬ به طوری که اغلب این پرسش مطرح است که سازمان های دولتی هریک وظایف مشخصی دارند که کم و بیش همه می دانند٬ در این میان وزارت کشور٬ استاندار٬ فرماندار یا بخشدار چه کاره اند.
این مساله نه تنها بین عوام بلکه گاه نزد خواص هم صادق است و بسا در انتصابات هم تاثیر گذاشته است.
اما در عین حال وزارت کشور از مهمترین وزارت خانه های کشور و در حقیقت مادر وزارت خانه هاست.
اهمیت وزارت کشور به خاطر تعداد کارمند یا تشکیلات نیست٬ زیرا اغلب وزارت خانه ها دارای تشکیلات وسیع تر و کارمندان بیش تر هستند٬ اهمیت وزارت کشور به کیفیت و حساسیت کار و بالتبع به شخصیت مقاماتی ست که به نمایندگی دولت٬ مسئولیت اداره و سرپرستی شهرستان ها را به عهده دارند.
بنابراین با توجه به وظایف سنگین و حساس استانداران٬ فرمانداران و بخشداران٬ کاملا قابل درک است که باید در درجه اول در انتصاب این افراد دگرگونی ایجاد شود و عملا با انتصاب یک رییس اداره فرق اساسی داشته باشد. بنابراین تنها تحصیلات عالی کافی نیست٬ آموزش عملی و تجربی در ادارات مرکزی وزارت و در دفاتر استانداری و فرمانداری و حتی بخشداری٬ قدرت مدیریت٬ سابقه ی خدمت٬ سن و امثال این ها باید شرط اصلی نیل به مقام این انتصاب باشد. زیرا دلیلی ندارد که روسای ادارات دولتی که عموما در کار خود تحصیلات و تخصص دارند٬ تحت نظارت فردی قرار گیرند که هیچ ارجحیتی جز پارتی و رانت و باند بازی بر آن ها ندارد.
اما نکته قابل توجه این مورد است که وقتی گفته می شود استاندار یا فرماندار نماینده ی دولت در حوزه ی ماموریت خود می باشند٬ تنها نماینده ی قوه ی مجریه محسوب نمی شوند٬ بلکه به عبارت روشن تر٬ نماینده ی دولت به معنی حقوقی و به مفهوم قانون اساسی٬ یعنی نماینده ی کلیه ی قوای سه گانه ی کشور ( مقننه٬ قضاییه و مجریه ) می باشند و به موجب فرمان رییس جمهور که رییس کشور یا دولت است٬ منصوب می شوند و به همین اعتبار بر کلیه ی ادارات دولتی و سازمان های محلی ریاست عالیه دارند و مجری سیاست عمومی دولت در حوزه ی ماموریت خود می باشند.
نمایندگان دولت٬ ناظر بر کلیه ی اعمال و وقایع محل هستند و وظیفه دارند که همه ی عوامل دولتی و سازمان های محلی را به تحرک وادار و هماهنگ با سیاست عمومی دولت از آن ها انتظار خدمات شایسته و ابتکارات تازه و پیشرفت محسوس در انجام وظایف شان داشته باشند.
برای حصول این منظور٬ باید با استفاده از اختیارات خود٬ آن ها را از هر جهت یاری نموده و از تعلل و تسامح در کار و تجاوز و بی حرمتی به مردم بر حذر دارند و ماموران وظیفه شناس و خدمتگزار و افراد معتمد و خیرخواه و محلی را مورد احترام و تشویق قرار دهند.
بنابراین حسن انتخاب استاندار و فرماندار و بخشدار و شخصیت٬ مدیریت٬ تدبیر و کاردانی و توانایی آن ها٬ در اداره ی امورهمه جانبه ی حوزه ی ماموریت حائز اهمیت بسیار است و الزاما باید از تجربه ی کافی برخوردار و به اختیارات و وظایف خود به خوبی آگاه و حسن سلوک و سیاست اجرایی و رفتارو خدمات شان طوری باشد که عملا بار سنگین اداره ی قسمتی از کشور را به پیروی از سیاست عمومی دولت به دوش کشیده و دولت مرکزی را از مسائل و مشکلات داخلی شهرستان فارغ و بی نیاز گردانده و به طور کلی باید به درستی سمبل و نشان دهنده ی قدرت و اعتبار دولت در حوزه ی ماموریت خود باشند.
بنابراین چگونگی انتخاب استاندار٬ فرماندار و بخشدار که نماینده ی دولت در حوزه ی ماموریت خود هستند از اهمیت بسیاری برخوردار است و لزوم ایجاب می کند که افراد مجرب٬ با شخصیت و کاردان در راس مقامات مزبور قرار گیرند و به جای حکومت به خدمت بپردازند.
امروز در کلیه ی جوامع متمدن جهان و در علم حقوق٬ مفهوم « حکومت » به « خدمت » تبدیل شده است ( services publics ) و لازمه ی خدمت٬ ایمان٬ کاردانی٬ تدبیر٬ تجربه٬ و توانایی ست.
ریاست مفهوم قدیم خود را از دست داده و منحصرا در سلسله مراتب اداری و جنبه ی انضباطی دارد و به مفهوم آیه کریمه ی « گرامی ترین مردم نزد خدا٬ پرهیزکارترین آن ها هستند» و به علاوه فرموده ی پیامبر بزرگوار اسلام٬ مصداق علمی یافته که : « سید القوم خادمهم » آقا و سرور مردم٬ خدمتگزار مردم است.
نه هر که چهره برافروخت دلبری داند
نه هر که آینه سازد سکندری داند
نه هر که طرف کله کج نهاد و تند نشست
کلاهداری و آیین سروری داند.
نتیجه ی بحث این که٬ اهمیت وزارت کشور وقتی آشکار می شود که ماموران شایسته و کاردان در حوزه ی مرکزی وزارت و یا در راس استان ها و شهرستان ها و حتی بخش ها قرار داشته باشند.
و گرنه حتی با دادن امتیازاتی چون فرمانداری ویژه باز هم این شهرستان ها در فقدان مدیران باتجربه و توانمند و کاردان قادر نیستند که مشکلات و معضلات منطقه را مرتفع و به درستی نقش دولت را در منطقه ایفا کنند.
زیرا فرمانداری ویژه یکی از مراکز دولتی وابسته به وزارت کشور است که از نظر سلسله مراتب اداری فراتر از فرمانداری و فروتر از استانداری قرار دارد و فرمانداری ویژه بخش عمده ای از اختیارات استانداری را دارد و تشکیلاتی است گاه از فرمانداری گسترده تر٬ توانمندتر و بزرگتر ولی از استانداری٬ کوچکتر و محدودتر است.
فرمانداری ویژه به عنوان معاون استاندار به حساب می آید و از طرفی دیگر برخی از ادارات این شهرستان به عنوان معاونت اداره کل مشخص می شوند. و ممکن است در تخصیص اعتبارات نیز به شهرستانهایی که به عنوان فرمانداری ویژه مطرح می باشند در صورتی که مدیر کاردان و جسور و توانمند در راس این جایگاه قرار داشته و از ارتباطات و روابط ملی سازنده برخوردار باشد از این امتیاز « فرمانداری ویژه » بهره کافی را برده و بودجه های ملی را به منطقه تحت مدیریت خود سرازیر کند و توجه ویژه دولت را به منطقه معطوف سازد.
اما همانطور ذکر شد این امتیاز در هر شهرستانی بنا به موقعیت و برش و توانمندی فرماندار آن شهر پر رنگ و کمرنگ بوده و متاسفانه در شهرستان سبزوار تا کنون بر خلاف شهرستان های چون کاشان و نیشابور و ... این مصوبه « فرمانداری ویژه » تنها در حد حرف بوده و برخی ادارات شهرستان فقط اسم معاونت اداره کل را یدک کشیده اند و عملکرد اجرایی این ادارات نیز با گذشته هیچ تغییری نکرده است و ادارات مرکز استان هیچ امتیازی برای ادارات شهرستان سبزوار در نظر نگرفته اند و حتی چارت سازمانی بیشتر ادارات سبزوار تغییر نکرده است.
بنابراین سبزوار با وجود توانمندیهای بالقوه و بالفعل بسیاری که در درون خود دارد اما تاکنون بخاطر فقدان مدیری در حد و اندازه و شان این مردم نتوانسته مرحله گذار خود را از سنتی به مدرن طی کند و اگر این اتفاق به زودی صورت نگیرد این شهرستان از بسیاری از امتیازات خود را از دست خواهد داد که جبران آن بسیار دشوار و زمانبر می باشد.
بنابراین بایستی تمام دلسوزان ٬ نخبگان٬ معتمدین و مردم دست به دست هم دهند و برای تحقق و رسیدن به سبزواری آباد مدیران نالایق را نقد، بازخواست و توبیخ کنند.
منبع: نشریه ستاره شرق
برای مطالعه مطالب بیشتر به قلم محمود فتح الهی هم اکنون روی اینجا کلیک کنید.
کوچه پس کوچه پیوندها
کلیک کنید:
نظرت را بنویس
باشکوه
آخر یکی پیدا شد به لحاظ علمی عملکرد ضعیف آقایان را در سبزوار زیر سئول ببرد واقعا اگر چند قلم مثل مطلب بالا ادارات و مسئولین شهرستان را به چالش بکشند شهر ما در این وضعیت اسفناک قرار نداشت
