به مناسبت هشتم اسفند
حکیم سبزواری، جامع دو حکمت بحثی و ذوقی بود
روز گذشته هشتم اسفندماه، روزی بود که به عنوان بزرگداشت حکیم حاج ملاهادی اسرار سبزواری در ضمیمه تقویم جمهوری اسلامی ایران به ثبت رسیده است.
به گزارش مجله اینترنتی اسرارنامه در همین راستا، خبرگزاری ایسنا مصاحبه ای با یکی از اساتید فلسفه حوزه علمیه اصفهان انجام داده است که اسرارنامه در ادامه به انتشار متن کامل این مصاحبه می پردازد:
مدیر گروه فلسفه حوزه علمیه اصفهان گفت: شیخ شهابالدین سهروردی، شیخ اشراق در مقدمه کتاب «حکمه الاشراق» خود در تقسیم طبقات حکما، برترین حکیم را حکیمی میداند که هم در حکمت بحثی و هم در حکمت ذوقی ثابتقدم باشد که به جرات میتوان گفت حاج ملا هادی سبزواری در هر دو مورد ممتاز بوده است.
عطاءالله شاکری در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه اصفهان، اظهار کرد: اگر خواجهنصیرالدین طوسی بزرگترین شارح و مدافع فلسفه مشا و آرای ابنسینا بوده باید بحق حاج ملاهادی سبزواری را بزرگترین مفسر و شارح حکمت متعالیه و آرای ملاصدرا دانست. فلسفه و نظام فکری ایشان ادامه نظام فکری ملاصدرا بوده است، چنانچه در تمام طول دوران تدریس و تألیف خود به تحکیم مبانی حکمت صدرایی اهتمام داشته است. البته این امر مانع از آن نبوده که از بیان نظرات و آراء خاص خود غافل باشد و بهعنوان مثال در مسئله وجود ذهنی برخلاف ملاصدرا علم را مقوله کیف نمیداند.
وی افزود: این فیلسوف بزرگ نیمه دوم قرن سیزدهم هجری قمری (قرن نوزدهم میلادی) در سال 1212 ولادت یافت و در 1298 یا 1295 در سن 78 سالگی بدرود حیات گفت. پدر ایشان حاج مهدی از تجار و ملاکین سبزوار بود و این فیلسوف بزرگ تا پایان عمر از طریق ماترک پدرش با کمال قناعت امرار معاش کرده است. ایشان در مکتب فلسفی اصفهان نزد اندیشمندان بزرگی چون ملااسماعیل اصفهانی (واحدالعین) و ملاعلی نوری به شاگردی پرداخت.
استاد فلسفه حوزه علمیه اصفهان اظهار کرد: مرحوم حاج ملا هادی سبزواری اگرچه به عنوان فیلسوف صدرایی شهره آفاق است، اما در ادبیات عربی و فارسی و فنون ادب از صرف و نحو و معانی و بیان و بدیع و علم لغت و عروض و قافیه نیز از اساتید فن محسوب میشود که شرح ایشان بر مثنوی مولوی گویاترین سند بر این مطلب است.
شاکری اضافه کرد: مهمترین مصنفات ایشان را عبارت از «شرح منظومه» در منطق و حکمت که نام قسمت منطق این کتاب، اللئالی المنتظمه و نام قسمت حکمت، غررالفواید است. ملا هادی سبزواری در این کتاب فلسفه صدرالمتالهین را به طور کامل شرح و بسط داده و هرجا نظر خودش مخالف با آرای ملاصدرا بوده بیان کرده است. قسمت حکمت مشتمل بر هفت مقصد است که عبارت از: امور عامه، جوهر و عرض، الهیات اخص، طبیعیات، مقامات، معاد و اخلاق. حاجی در این کتاب ابواب مختلف حکمت و منطق را به صورت نظم سروده است و در هر بحثی که لازم بوده حواشی سودمندی اضافه کرده است. این کتاب از همان زمان مؤلف جزء کتب درسی حوزههای علمیه قرارگرفته و تقریباً تا زمان حاضر نیز تدریس میشده است؛ البته متأسفانه اکنون به جهت کمتوجهی کمکم از گردونه بحث و درس حوزهها خارج شده است.
وی ادامه داد: سایر کتب معروف ایشان عبارتاند از: «اسرارالحکم» که به خواهش ناصرالدینشاه قاجار و به زبان فارسی نوشته شده است، «شرح مثنوی معنوی» به فارسی اما کسانی که در فلسفه اسلامی و عرفان نظری مطالعاتی ندارند، نمیتوانند از مطالب آن استفاده کنند؛ «دیوان اسرار» مشتمل بر غزلیات، ترجیعات، رباعیات و ساقینامه. تخلص مرحوم حاج ملا هادی سبزواری در اشعارش اسرار بوده است؛ «حواشی بر اسفار ملاصدرا»، «حواشی بر شواهدالربوبیه ملاصدرا» که خلاصه کتاب اسفار ملاصدرا است؛ «حواشی بر مفاتیح الغیب ملاصدرا»؛ «حواشی بر مبدأ و معاد ملاصدرا»، «شرح الاسما الحسنی» که در واقع شرح دعای جوشن کبیر است؛ «مفتاح الفلاح و مصباح النجاح»، «شرح النبراس» و «مجموعه رسالههای فارسی» در موضوعات مختلف فلسفی و عرفانی.
وی خاطرنشان کرد: به موجب وصیت او جنازهاش را بیرون دروازه مشهد در سبزوار محلی که امروزه به نام مدفنش معروف است، به خاک سپردند.
کوچه پس کوچه پیوندها
کلیک کنید:
نظرت را بنویس
فرهاد
دو سه روز پيش هم خبري زده بودين که کتاب هاي حاجي در کتابخانه آستان قدس نگهداري مي شه . کتاب هاي خطي و چاپ سنگي کتابخانه ناوي را هم چند سال پيش به موزه آستان قدس فرستادند.
اي کاش سبزوار موزه آبرومند و يا کتابخانه مرکزي داشت که اين آثار در خود شهرستان نگهداري مي شد.
مسئولان بايد به فکر ساخت کتابخانه مرکزي هم باشند. با توجه وجود 30 هزار دانشجو داشتن کتابخانه مرکزي ضروري است. اي کاش از خيران براي ساخت اين کتابخانه کمک گرفته مي شد و يا کساني که نفوذي دارند از جايي کمک مي گرفتند. مثلا همان طور که آقاي محسني از نفوذش در آستان قدس به درستي استفاده کرد و فرهنگسرا را ساخت مي توانند از کتابخانه مرکزي آستان قدس و يا آقاي آيت الله سعيدي که توليت استان حضرت معصومه را در قم دارند کمک بگيرند و کتابخانه مرکزي سبزوار را مي ساختند. آقاي سعيدي همشهري ماست حتما کمک مي کنند.
حتما خبر داريد که ساخت کتابخانه مرکزي نيشابور با با کمک خيران شروع شده و دو سه سال ديگر تمام مي شود.