در یک هفته اخیر مناسبت روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای را که امسال برای اولین بار در تقویم جمهوری اسلامی ایران ثبت شده است، پشت سر گذاشته ایم.

مناسبتی که در دارالمومنین سبزوار به واسطه مرکزیت دیرینه این شهر در آیین فتوت و پهلوانی و ورزش های باستانی، از اهمیت خاصی برخوردار است.

از همین رو درحال حاضر نمایشگاهی با عنوان مروت که گوشه چشمی به پهلوانان و ورزشکاران باستانی این شهر دارد در محل آرامگاه حکیم حاج ملاهادی سبزواری برپاست.(منبع)

اسرارنامه نیز اینک مناسب می داند که نگاه مختصری به آیین فتوت و اصول و قواعد آن داشته باشد:

در تاریخ ایران هر جا سخنی از آیین فتوت و رسم و راه جوانمردی به میان می آید نام تعدادی از پهلوانان مطرح کشورمان می درخشد.

سه تن از معروف ترین این پهلوانان پوریای ولی ، عبدالرزاق باشتینی اولین امیر حکومت تاریخ ساز سربداران و مرحوم غلامرضا تختی هستند.

البته به جز عبدالرزاق باشتینی تعدادی دیگر از امرای سربداران نیز در زمره پهلوانان نامی ایران ذکر نام می شوند. به طور نمونه در بعضی منابع نوشته اند: «شیعیانی بودند که با سربداران به حکومت رسیدند. اغلب حاکمان سربداران یعنی علی موید، پهلوان حیدر، عبدالرزاق و مسعود باشتینی همه جزو پهلوانان و عیاران روزگار خود بودند.» (منبع)

این پهلوانان در تاریخ ایران در گروه فتیان جای می گیرند.

فتیان در بعضی منابع چنین معرفی شده اند:

فتیان

ریشه اصلی مبارزات مردم ایران راجوانمردانی بنام فتیان تشکیل می دادند که جزء گروه متصوفه بودند واین قشر با تشکیلات منظمی که داشت جزء مخالفین شدید حکام ظالم عرب بود.

فتیان ازجمله جوانمردان عارف مسلکی بودند که از گروه عرفا برخاستند و شیوه ی عزت نفس وحق گویی ومردانگی را سرلوحه ی کارخود قراردادند وبه تربیت نسلهای بعد پرداختند ونگذاشتند خصایل پسندیده وانسانی دراین مملکت به کلی نابود شود .

خصوصیات اخلاقی فتیان در تنها جایی که پس از صدها سال هنوز پا برجاست، در زورخانه ها بین ورزشکاران است که مردان بزرگی مانند پوریای ولی و پهلوان عبدالرزاق باشتینی وپهلوان حیدر قصاب وپهلوان غلامرضا تختی و هزاران جوانمرد دیگر در میان آنها برخاسته اند.

ظهور فتیان دو نتیجه کلی را در بر داشت.نخست جلوگیری از شیوع بیشتر فساد اخلاق بین مردم، دوم مقاومت در برابر تجاوز زورمندان وبیدادگریهای اعصار بنی امیه و بنی عباس و مغول.

فتیان و جوانمردان به مصداق حدیث «لا فتی الا علی لا سیف الا ذوالفقار» خود را پیرو علی بن ابی طالب (ع )می دانند واصول فتوت را از قول آن حضرت بر هشت خصلت نوشته اند که عبارت است از:وفا، صدق، امن، سخا، تواضع، نصیحت، هدایت و توبه.

چنانچه قرار بود کسی وارد جرگه ی جوانمردان شود باید خصال و استعداد لازم را دارا باشد و الا هرکس را به داخل خود راه نمی دادند.خصلتهای لازم برای ورود به گروه جوانمردان را هفت خصلت شمرده اند که عبارتند از:

‏1-دین 2ـ ذکورت [ مرد باشد] 3ـ بلوغ 4ـ عقل 5ـ صحت وسلامتی 6ـ مروت 7ـ حیا

چنانچه سالک این خصلتها را دارا بود به او شلوار جوانمردی می پوشانند که اشاره به فضیلت عفاف و منع نفس از شهوات است که آنرا«سراویل پوشیدن » می گفتند.سپس کمراورا با پارچه ویا کمربندی می بستند که بمعنای کمر همت بستن برای انجام کارهای یک وخدمت به خلق است وآن را « میان بستن » می گفتند،سپس کمی نمک به او می خوراندند که بمعنای وفای بعهد وعدالت است وبه آن هم «قدح نوشیدن » می گفته اند.

کوچه پس کوچه پیوندها

کلیک کنید:

نمایشگاه عکس مروت در سبزوار