محسن تدینی ثانی/ مجله اینترنتی اسرارنامه

 

(بخش دوم)

 

آمار و ارقام قابل تأمل از وضعیت منابع آبی سبزوار

 

1-  کسری مخزن 48 میلیون مترمکعبی سالانه آب سبزوار

 

212میلیون مترمکعب برداشت از سفره آب سبزوار در سال است که از این مقدار 164میلیون مترمکعب سفره آبی تغذیه و در نهایت سالانه با 48میلیون مترمکعب کسری آب در سبزوار مواجه ایم.

 

جهت رفع کسری آب سبزوار ایجاد مخزن 10هزار متر مکعبی ضروری است که نیاز به اعتباری بالغ بر 60 میلیارد ریال دارد.

 

2- 30میلیون مترمکعب آب شهر سبزوار جهت مصارف شرب،صنعت و فضای سبز استفاده و 180میلیون مترمکعب در بخش کشاورزی مصرف می شود.

 

3- ساخت تصفیه خانه آب شهر  سبزوار 630میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.

 

4- طرح جداسازی آب آشامیدنی و فضای سبز شهری سبزوار به صورت آزمایشی با اعتبار 3میلیارد ریال در حال اجرا است که برای اجرای کامل آن 200میلیارد ریال اعتبار نیاز است.

 

5- یک سوم شبکه آب سبزوار فرسوده است که برای نوسازی آن 200میلیارد ریال اعتبار نیاز است.

 

از 520کیلومتر شبکه انتقال آب سبزوار 200کیلومتر آن فرسوده است که باید اصلاح شود.

 

آب آشامیدنی سبزوار از 40 حلقه چاه در مناطق کلوت، کسکن و بفره تأمین که 150کیلومتر خط انتقال آن و توسط 15 ایستگاه بمپاژ در اختیار شهروندان قرار می گیرد.

 

بیش از 100هزار مشترک آب و 75هزار اشتراک فاصلاب در سبزوار وجود دارد که خط فاصلاب سبزوار به حدود 500کیلومتر می رسد.

 

6- شهرداری سبزوار پر مصرف ترین مشترک آب است که قرار است با جایگزین کردن آب غیر شرب برای آبیاری فضای سبز شهری این مشکل حل شود. افزایش بی رویه کارواش ها در سطح شهر سبزوار نیز یک تهدید است هرچند که شستشوی اتومبیل توسط کارواش ها نسبت به روش های سنتی، آب کم تری مصرف می کند.

 

7- مصرف سالانه آب در شهر سبزوار 21میلیون متر مکعب است.

 

در طول 10سال گذشته با کاهش بیش از 13/5متر از سطح آب های زیر زمینی سبزوار مواجه بوده ایم!

 

8- تنش آبی در سبزوار

 

30شهر خراسان رضوی در وضعیت تنش آبی قرار دارند که از این میان گلبهار ،نیشابور،قوچان ،گناباد و سبزوار بیشترین مصرف آب را داشته و با بیشترین بحران آبی مواجه اند.

 

9- سرانه مصرف آب هر شهروند سبزواری 160 لیتر است که نسبت به سال گذشته 6درصد کاهش یافته است و در مجموع با این مقدار کاهش مصرف سالانه 648 میلیون تومان در سال صرفه جویی انجام شد، البته این مقدار با سرانه استاندارد جهانی حدود 30 لیتر فاصله دارد.

 

بیش از 2هزار مشترک پر مصرف بیشتر از 50مترمکعب آب در ماه مصرف می کنند.

 

از حدود 100هزار مشترک شهری در سبزوار 60درصد الگوی مصرف آب را رعایت می کنند.

 

10- بیش از هزار انشعاب غیر مجاز در سبزوار وجود دارد که بیشتر در حاشیه شهر است.

 

نبود تعادل و فشار در شبکه توزیع ،استفاده بیش از حد آب به علت نبود اندازگیری، پرداخت نکردن آب بها و نصب غیر اصولی از مشکلات انشعابات غیر مجاز است. البته برای کاهش مصرف آب بیش از 6هزار انشعاب آب فرسوده در سبزوار نوسازی شده است.

 

11- شش دشت سبزوار از نظر منابع آبی در وضعیت بحران قرار دارد.

 

12- هفتصد تومان یارانه هر مترمکعب آب مصرفی

 

قیمت آب تولیدی قابل شرب چند برابر میزان دریافتی از مشترکین است به طوری که دولت برای هر متر مکعب آب  هفتصد تومان یارانه پرداخت می کند لذا اسراف و هدر دادن آب یعنی تضییع حقوق بیت المال و مردم!

 

13- تشکیل آبخوان یک قرن زمان و مشقت حفر چاه نفت را می طلبد!

 

یک سوم جمعیت جهان از آبهایع زیر زمینی برداشت می کنند.

 

آبخوان ها در تغذیه سفره های آب های زیر زمینی نقش مؤثری دارند. متاسفانه برخی از آبخوان های تامین کننده آب شهر سبزوار که یک قرن برای بوجود آمدن آنهاع زمان نیاز است در حال خشک شدن است.

 

اگر آبخوان آزاد از بین برود مجبور هستیم با صرف هزینه های هنگفت ،از آبخوان محصور استفاده کنیم که فرآیندی همچون حفاری چاه نفت را در پی دارد،این در حالی است که برای تشکیل آبخوان محصور، همچون چاه نفت ،قرن ها زمان لازم است.

 

14- تامین منابع مالی پروژه های آبی 

 

اجرای پروژه های آبی با توجه به هزینه های مالی سنگین تنها با اعتبارات دولتی امکان پذیر نیست لذا وزارت نیرو برای پیشبرد پروژه های تعریف شده از ظرفیت بخش خصوصی و روش هایی همچون BOT استفاده می کند که سبزوار نیز برای پروژه های خود از جمله تصفیه خانه شهر از این روش بهره می برد.

 

کاهش بارندگی که در نتیجه تغییر الگوی آب و هوایی است و افزایش جمعیت و رشد تقاضا برای مصرف،هزینه های زیاد پروژه های آبی،یارانه پرداختی در حوزه آب،کاهش ذخایر آبی در نتیجه برداشت بیشتر از تغذیه سفره های آبی،الگوی مصرف ناصحیح و سرانه مصرفی بالاتر از استاندارد جهانی و عدم بهره وری مناسب از منابع خدادای همچون قنوات و...باعث شده است اگر تدبیر نکنیم با جیره بندی و قطعی آب در سبزوار مواجه شویم.

 

آب توسعه و آبادانی  را برای منطقه به ارمغان می آورد لذا اگر این موضوع مدیریت نشود بحرانش تنها محدود به قطعی و جیره بندی آب نمی شود بلکه توسعه سبزوار را نشانه خواهد گرفت؛ بنابراین علاوه بر مسئولین، مردم نیاز باید برای  فردای فرزندانشان نگران باشند و قبل از آنکه دیر شود چاره ای کنند و مردم و مسئولین در کنار هم باشند تا از این بحران به سلامت عبور کنند.