امید برومندی / مجله اینترنتی اسرارنامه

 

کهن شهر سبزوار، پایتخت نخستین حکومت شیعه دوازده امامی در ایران و ریشه فرهنگی خراسان در آستانه ماه محرم امسال، به سوگ یکی از آثار تاریخی و معنوی خود نشست که ارتباط تنگاتنگی با عزاداری سید و سالار شهیدان داشت.

 

چادر حسینیه قنادها که با نقش و نگارهایی زیبا و مفهومی و مزین به آیات قرآن کریم و با قدمتی حدود یکصد سال، همه ساله طی آیینی با حضور ده ها و شاید صدها نفر از مردم معتقد شهر سبزوار چند روز قبل از آغاز محرم در حسینیه قنادها نصب می شد و به صورت خیمه گاهی در می آمد که در ایام سوگواری شهدای کربلا میزبان عزاداران بود. حالا این چادر درست یک شب قبل از آغاز محرم، دچار حریق شد و همه مردم سبزوار و دوستداران عرصه میراث فرهنگی و تاریخی خراسان را دچار شوک کرد و حتی بیراه نیست اگر بگوییم داغدار کرد.

 

علت آتش سوزی خیمه حسینیه قنادها هنوز رسما اعلام نشده است و هنوز در دست بررسی است، اما آنچه مشخص است این است که این یک سرمایه ی عظیم فرهنگی و معنوی بود که به همین راحتی از دست رفت. 

 

خیمه ای که خاطرات یک قرن عزاداری محرم و صفر را در دل خود داشت و مانند شاهدی زنده با چشم خود ثبت کرده بود همه اشک ها و شورها و شیون های سوگواران حسینی را و نیز همین عجین شدن صد ساله اش با یکی از مهمترین مناسبت های طول سال در سبزوار و ایران، چنان ارزش معنوی و فرهنگی بالایی به این چادر بخشیده بود که نمی توان ارزشگذاری مادی برای آن انجام داد.

 

وقتی که محمد حشمتی پرکارترین عکاس خبری این سال های سبزوار، از طریق کانال تلگرامی سبزواردوربین اولین خبر و تصاویر را از این مصیبت فرهنگی در ساعت 4:48 دقیقه بامداد روز دوشنبه 19 شهریور منتشر کرد، خبر به سرعت در همه جا پیچید و شهروندان سبزواری یکی یکی به هم خبر می دادند. کم کم که روز بالا می آمد، مردم ناباورانه خود را به محل حسینیه تاریخی می رساندند تا از نزدیک از صحت این حادثه با خبر شوند. روز به میانه نرسیده بود که طوفان استوری های اینستاگرامی و پست های تلگرامی در فضای مجازی سبزوار با انتشار عکس های حادثه و لحظات بعد از آن به راه افتاد و مدت زیادی نگذشت که رسانه های کشور نیز این  موضوع را مورد توجه قرار دادند. تقریبا هیچ کس از اهالی فرهنگ و نیز متدینین و هیئتی های شهر دارالمومنین نبودند که از این ماجرا با خبر نشده باشند و برای آن افسوس های عمیقی از ته دل نخورده باشند.

 

در واقع این حادثه فقط مذهبیون را به ماتم فرو نبرد بلکه بسیاری از جوانان و مردمی که فارغ از نگاه های مذهبی، به میراث تاریخی و هویت فرهنگی شهر و کشورشان اهمیت می دهند، نیز خود را در این اندوه 

تاریخی و فرهنگی شریک می دیدند. به همین خاطر برای آن دسته از سبزواری هایی که از نقش هویتی و سابقه دیرینه چادر حسینیه قنادها خبر داشتند، عجیب نبود مشاهده مردان و زنانی که در ساعات بعد از آتش سوزی در محل حسینیه گرد آمده بودند و آهسته می گریستند و یا در گوشه ای نشسته و زانوی غم به بغل گرفته بودند. وگرنه برای حادثه ای که در یک مکان عمومی رخ داده و هیچ تلفات جانی در پی نداشته است، گریه کردن و اشک ریختن چندان معمول نیست. 

 

اما با فاصله یک روز از این رویداد هیئت امنای ابوالفضلی کوی نقابشک به منظور برافراشته ماندن علم عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) در اقدامی قابل تقدیر تصمیم گرفتند دو تکه چادر مربوط به هیئت خود را با قدمت 60 سال به هیئت امنای حسینیه قنادها تحویل دهند. این اقدام ارزشمند نشان دهنده روح همدلی و احترام و اهتمام مردم دیار سربداران به برپایی آیین های دیرینه سوگواری امام حسین در ماه محرم است. 

 

البته نباید فراموش کرد که اصل برگزاری مراسم عزاداری در حسینیه قنادها وابسته به برپایی خیمه نبوده و نیست، بلکه چادر این حسینیه در واقع به نمادی بارز و تاریخی در این زمینه تبدیل شده بود. 

 

به خاطر نقش نمادین و ارزش  تاریخی خیمه حسینیه قنادها، شاید بهترین کار این بود که این چادر پس از یک قرن استفاده در مراسم عزای اباعبدالله الحسین (ع) و پیش از بروز چنین حادثه ای، بازنشسته می گردید و جهت حفظ و نگهداری صحیح از این اثر تاریخی و معنوی به موزه شهر سبزوار سپرده می شد و هنرمندان 

شهرستان، چادر دیگری با همان نقش و نگار و یا حتی با نقش و نگارهایی الهام گرفته از فرهنگ معاصر دیار سربداران می دوختند. مشابه این عمل در حرم های مطهر معصومین از جمله حرم امام رضا (ع) اتفاق می افتد که پس از مدتی ضریح سابق و یا درها و یا هر کدام دیگر از ابزار و وسایل قدیمی، که کم کم ارزش تاریخی نیز پیدا کرده اند، بازنشسته شده و در موزه آستان قدس رضوی نگه داری می شوند و ضریح و درها و بازار و وسایل جدیدی به جای قبلی ها قرار می گیرد که باز خود این  ضریح و یا درها و ابزارها و وسایل جدید بعد از مدتی ارزش معنوی و تاریخی پیدا می کنند.

 

اکنون نیز که چادر هیئت دباغ ها به حسینیه قنادها هدیه شده است، بهتر است به آن به عنوان یک راهکار موقت نگاه  کنیم و امسال را عجالتا به برگزاری مراسم زیر این چادر اهدائی بپردازیم و برای سال آینده به فکر دوختن خیمه جدیدی برای حسینیه قنادها باشیم. این ضایعه اگرچه فی نفسه ناگوار بود، اما شاید فرصتی باشد برای شکل گرفتن همتی جدید در میان هنرمندان دیار سربداران که اثر جدیدی خلق کنند تا آیین معنوی چادرپوشی حسینیه قنادها در دو ماه محرم و صفر همچنان در سال های آینده نیز ادامه یابد و این میراث گرانبها باز هم به فرزندان نسل های بعدی این شهر منتقل شود. 

 

 

 

 

 

 

کوچه پس کوچه پیوندها

کلیک کنید: