دارالمومنین سبزوار شهر دانشوران بیدار و خاستگاه عالمان و فرهیختگان بی شماری در طول تاریخ دیرینه سرزمین سرافراز آریایی بوده است. مردانی که در یک یا چند مورد از زمینه های علمی، مذهبی، ادبی، فرهنگی، هنری، ورزشی یا سیاسی و مدیریتی به اعتلای تمدنی ایران اسلامی یاری رسانیده اند.

به گزارش مجله تحلیلی اسرارنامه اگر هر دوره از تاریخ چندهزارساله تمدنی سبزوار را بکاویم بی شک مردان و زنان فراوانی را پیدا خواهیم کرد که هریک به نوبه خود نادره دوران بوده اند. اما افسوس که به دلیل کثرت بزرگی ها، مجال آن نیست تا همه صاحبان بزرگی را یک به یک بجوییم و بشناسیم.

اینک اما به مناسبت نزدیک شدن به 13 رجب سالروز ولادت مولی الموحدین امیرالمومنین علی (ع) و روز گرامیداشت مقام مرد، شایسته است که اگر نمی توانیم به ساحت همه مردان بزرگ دیار سربداران ادای احترام کنیم، دست کم در باغ بی کران و پرعظمت فرزندان شایسته سبزوار تفرجی نموده و از میان آن همه گل های همیشه بهار، به حد بضاعت، گلچینی از سرآمدان را انتخاب نماییم و به نمایندگی از سایرین ادای احترام ویژه ای نسبت به آنان داشته باشیم.

 بنابراین اسرارنامه از امروز تا روز گرامیداشت مقام مرد، طبق رسم و وظیفه فرهنگی خود در چنین مناسبت هایی، به تناوب تعدادی از بزرگمردان دیار سربداران را به صورت خلاصه وار دراین فهرست جمع آوری و مختصراً معرفی می کند. مخاطبان گرامی نیز می توانند جهت تکمیل شدن این فهرست با ارسال نظرات ارزشمند خود، به تحریریه اسرارنامه یاری رسانند:

با احترام به روح پرفتوح همه شهدا وایثارگران وجانبازان والامقام دوران انقلاب و 8 سال دفاع مقدس که مردانه در مسیر آرمان های ارزشمند خود ایستادند و بی شک نام پرعظمت همه آن ها در فهرست های محدود زمینی نمی گنجد:

مردان بزرگ سبزوار

 استاد حمید سبزواری شاعر آرمانگرا و پدر شعر انقلاب : 

استادحمید سبزواری با نام اصلی حسین ممتحنی در سال 1304 در دارالمومنین سبزوار متولد شد و در دوران جوانی به مبارزه با استبداد و اختناق حکومت ستم شاهی پرداخت و بسیاری از سروده های زیبا و حماسی او در ایام انقلاب و تا چند سال پس از آن توسط انقلابیون زمزمه می شد. از مشهورترین سروده های حمید سبزواری «خمینی ای امام است» که در بدو ورود بنیانگزار جمهوری اسلامی ایران به فرودگاه مهرآباد پس از چندسال دوری از وطن این سروده حمید سبزواری توسط گروه کر دانش آموزی اجرا شد.

هرچند لقب پدر شعر انقلاب را به استادمهرداد اوستا نسبت داده اند، اما بی شک حمید سبزواری نیز به خاطر سرودن ده ها مورد از بهترین و خاطره انگیزترین سروده های انقلابی نظیر"خمینی ای امام"، "الله اکبر خمینی رهبر"، "بانگ جرس"، "جانباز" ،"خمینی ای امام" ، "شهید مطهر" (در سوگ شهادت استاد مطهری) ، "برخیزید ای شهیدان" ، "خوش آمدی ای امام ما"می توان یکی از پدران شعر انقلاب نامید.

دکتر بسکی : پدر طبیعت ایران

غلامعلی بسکی معروف به بابا بسکی زادهٔ بهمن ۱۳۱۰در سبزوار پزشک و هوادار محیط زیست ایرانی است. وی اصالتاً متعلق به روستای بسک بخش ششتمد شهرستان سبزوار است.

علاقه مفرط دکتر بسکی به طبیعت و فعالیت های ارزنده وی در راستای حفظ طبیعت و درختکاری باعث شده به عنوان پدر طبیعت ایران معروف شود.

دکتر بسکی یکی از مهمترین حامیان طبیعت ایران است و تا کنون درختان زیادی رادر شهرهای مختلف کشور کاشته که اینک بسیاری از نهال های کاشته شده توسط او به باغ های سبز و پربرکتی تبدیل شده اند که یاد این پدر سبزواری طبیعت ایران را همواره سبز نگاه می دارند.

در سال 93 به پاس سال ها خدمات دکتر بسکی برای محیط زیست، تمبر پدر دلسوز طبیعت طی مراسمی، به نام وی رونمایی شد.

دکتر سید احمد سیادتی پدر معاصر طب اطفال ایران :

سید احمد سیادتی در سال ۱۳۱۳ در شهر سبزوار متولد شد و دوران کودکی خود را در همین شهر سپری کرد.

 دکتر سیادتی که از دانشجویان محمد قریب بود، شیفته اخلاق و تقوا و شخصیت محمد قریب شد و همین مسئله او را به رشتهٔ اطفال علاقه‌مند ساخت و در نتیجه به این رشته روی آورد. او در محضر محمد قریب هم علم و هم اخلاق پزشکی را آموخت و در سال ۱۳۴۱ متخصص اطفال شد.

مرحوم استاد دکتر احمد سیادتی ، خواهرزاده مرحوم فقیه سبزواری بود. وی علاوه بر تدریس، 31 تحقیق در رشته عفونی اطفال انجام داده و به نوشتن و راهنمایی 65 مقاله و رساله پزشکی همت گماشته است .

پیشگیری از تب رماتیسمی با تشخیص و درمان گلو درد استرپتو کوکی در سراسر کشور با کمک معاونت پژوهشی وزارت بهداشت، بیمار یابی سل و واکسیناسیون در منطقه ورامین، برنامه ریشه کنی فلج اطفال و عضویت در کمیته های مبارزه با بیماری های تنفسی حاد ، سل و بیماری های واگیر از جمله کوشش های دکتر سیادتی است.

دکتر سیادتی بعد از دکتر قریب، به واسطه انجام تحقیقات علمی و نوشتن مقالات متعددی در زمینه طب اطفال ایران و خدمات فراوانش به این رشته  به عنوان پدر معاصر طب اطفال ایران لقب گرفته است.

حسین قندی : سلطان تیتر ایران

حسین قندی پیشکسوت روزنامه‌نگاری، متولد اسفند 1330 در سبزوار و بزرگ شده تهران است. وی در سال 1349 دیپلم گرفت و پس از کنکور در رشته روزنامه نگاری دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی تحصیل کرد. سپس در سال 56 بعد از اتمام دوره خدمت به آمریکا رفت و در رشته مدیریت بین الملل کارشناسی ارشد گرفت و در سال 58 به ایران بازگشت

حسین قندی در حدود 40 سال فعالیت کاریش در روزنامه های کیهان ابرار اخبار انتخاب و بالاخره جام جم در سمت های مختلفی مشغول به کار نویسندگی و ایفای مسئولیت شد.

این روزنامه نگار برجسته پیشکسوت کتاب های زیادی در علم روزنامه نگاری تدوین کرده است از جمله می توان به کتاب «روزنامه نگاری نوین» ، «مقاله نویسی در مطبوعات»، «روزنامه نگاری تخصصی» اشاره کرد.

حسین قندی به خاطر مهارت ویژه اش در انتخاب تیترهای زیبا برای مطالب به عنوان سلطان تیتر ایران معروف شد.

استاد حسین قندی سال ها در دانشگاه  علامه طباطبایی تهران به تدریس روزنامه نگاری پرداخته است و بسیاری از روزنامه نگاران و خبرنگاران حرفه ای امروز ایران از شاگردان وی بوده اند.

زنده یاد حسین قندی در آخرین سال های عمر به بیماری آلزایمر مبتلا شده بود و سرانجام در 3 اردیبهشت 94 دار فانی را وداع گفت.

پس از وفات حسین قندی، بسیاری ازچهره های فرهنگی و مطبوعاتی کشور و حتی برخی ازمقامات بلندپایه سیاسی و دولتی درگذشت وی را تسلیت گفتند و یا در مراسم ترحیم شرکت نمودند. علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، آیت الله هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و بسیاری از شخصیت های دیگر از این دست از جمله کسانی بودند که با ارسال پیام های تسلیتی درسوگ درگذشت این روزنامه نگار برجسته سبزواری شرکت کردند.

سید حسن نقیب زاده پدر ورزش پهلوانی سبزوار

سید حسن نقیب زاده در سال ۱۳۲۹ در سبزوار چشم به جهان گشود، وی ضمن مرشدی در زورخانه های پوریای ولی، ولیعصر و ذوالفقار در سبزوار و باشگاه های پوریای ولی و ایران باستان در لندن، سرشناسان این رشته ورزشی اعم از مرحوم پهلوان احمد وفادار، مرحوم پهلوان شورورزی، مرحوم پهلوان گلکار و مرحوم پهلوان علیرضا سلیمانی را با ضرب و نوای خود بهره مند ساخته است.
مرحوم مرشد سید حسن نقیب زاده سال های متمادی از چهره های حماسه خوان صدا و سیما بود و از جمله خدمتگزارانی بود که نسبت به ساخت زورخانه شخصی اهتمام داشته و همزمان به مرشدی، تربیت مرشدان جوان و مدیریت زورخانه می پرداخت.
این مرشد کهنه سوار با اخلاق و خوشنام سبزواری در توسعه و بین المللی کردن و فعالیت های برون مرزی فدراسیون بین المللی ورزش های زورخانه ای ، با این فدراسیون همکاری های ارزنده ای داشت .
سید حسین نقیب زاده به پاس سال ها خدماتش به این رشته، که به خصوص در سبزوار به احیای مجدد آن پرداخت، به عنوان پدر ورزش های پهلوانی سبزوار معروف شد.
وی در 10 آذر 93 دار فانی را وداع گفت و پیکرش در میان انبوه هواداران مردمی و به ویژه ورزشکاران سبزواری و خراسانی به خاک سپرده شد. پس از درگذشت وی در بسیاری از نقاط کشور توسط جامعه ورزشی شهرهای مختلف مراسم ترحیم و یادبودی برای برگزار شد.

فخرالدین حجازی مرد نطق های آتشین

فخرالدین حجازی در سال 1308 در سبزوار به دنیا آمد . وی از جمله کسانی بود که فعالیت های سیاسی زیادی انجام داد وبه شخصه علاقه فراوانی به امام (ره) داشت. تا جایی که مردم لقب خاصی را برای وی عنوان کرده اند .که مرد نطق های آتشین یکی از القاب اوست.

وی در سال 1339 با اخذ کارشناسی ادبیات فارغ التحصیل گردید .و به مدت 5 سال با روزنامه خراسان و کانون نشر حقایق اسلامی همکاری داشت . وبا به پیروزی رسیدن انقلاب به مجلس دوره اول ودوم وسوم راه یافت .

حجاری همچنین در تفسیر وپژوهش های قرآنی نیز دست توانایی داشتند. "جلوه ای از قرآن (تفسیری ساده بر چند سوره کوتاه )تفسیر سوره زمر ،پژوهشی درباره قرآن پیامبر ،سیمای غدیر ،شگفتی های نهج البلاغه و........"
فخرالدین حجازی سرانجام درحالیکه در آستانه هشتمین دهه عمر خود قرار داشت واز کهولت سن وبیماری در رنج بود در سال1386 دارفانی را وداع گفت .

 محمود دولت آبادی آقای رمان ایران:

استاد محمود دولت آبادی متولد 10 مرداد 1319 در روستای دولت آباد سبزوار است. وی دوران  کودکی و نوجوانی را در دولت آباد و سبزوار در خانواده ای از قشر ضعیف کارگر سپری کرد و از همان کودکی تحت تأثیر زندگی در محیط روستایی، عنصر کار با وجودش آمیخته شد و به  یک یک معنای بزرگ زندگی در نظرش تبدیل شد.

محمود دولت آبادی در سال های جوانی برای جستجوی کار به تهران مهاجرت کرد و در آنجا به دلیل علاقه اش به تئاتر مدتی جذب تئاترهای پایتخت شد و توانست به عنوان بازیگر در چند تئاتر و فیلم سینمایی ایفای نقش کند.

حضور بر روی صحنه تئاتر و پرده سینما اما غایت آرزوی محمود دولت آبادی نبود. بلکه وی پس از مدتی عمده همت خود را روی نوشتن داستان قرار داد و از قضا پس از مدتی به خاطر استعداد درونی در نویسندگی و دغدغه های اجتماعی و فرهنگی که داشت، موفق به خلق شماری از بهترین  آثار ادبیات فارسی شد. به گونه ای که بسیاری از کتاب های او در شمار پرفروش ترین آثار ادبی کشور قرار گرفتند و به چندین زبان خارجی ترجمه شدند و او به خاطر این آثار توانست چندین جایزه معتبر ملی و  بین المللی را از آن خود کند.

در میان همه آثارش رمان 10 جلدی کلیدر به عنوان  مهمترین شاهکار ادبی این نویسنده بزرگ محسوب می شود که تا کنون به چندین مرتبه چاپ مجدد رسیده است.

رمان های جای خالی سلوچ، روزگار سپری شده مردم سالخورده، سفر، آهوی بخت من گزل و ... از دیگر آثار محمود دولت آبادی است که توفیق هایی را برای او به همراه آورده است.

دولت آبادی هرچند هیچ گاه به طور مستقیم به سیاست ورود پیدا نکرده است، اما همواره حاشیه هایی از سیاست دراطراف او وجود داشته که شاید حضور در کنفرانس برلین در سال 79 یکی از عمده ترین وقایع سیاسی زندگی او باشد، که هرچند رفتار او در کنفرانس برلین به گونه ای بود که هرگز هیچ پیگرد قانونی و محاکمه در هیچ دادگاه صالحه ای را برایش به همراه نیاورد اما بهانه ای شد که عده ای از پیروان جناح های تندرو سیاسی وی را مورد برخی انتقادات قرار دهند.

با این حال مهمترین و بارزترین وجهه شخصیتی محمود دولت آبادی همواره وجهه ادبی و فرهنگی او بوده است و به خاطر تبحری که در زمینه نویسنده و خلق آثار گرانسنگ ادبی دارد، به راحتی می توان اندک جنبه های سیاسی زندگی او را نادیده گرفت.

محمود دولت آبادی از چنان جایگاهی در میان جامعه فرهنگی و ابی کشور برخوردار است که کوچکترین خبرهای مربوط به او همواره در صدر پرمخاطب ترین خبرگزاری ها و روزنامه های معتبر کشور منتشر می شود.

بسیاری از کارشناسان و اهالی و علاقه مندان ادبیات فارسی او را بزرگترین  نویسنده معاصر کشور می دانند و از همین رو مرداد سال 93 همزمان با هفتاد و چهارمین سالروز تولدش تمبر آقای رمان ایران با تصویری از وی طی مراسمی در زادگاهش سبزوار رونمایی شد.

 استاد محمود بیهقی

این مرد بزرگ که در سال ۱۳۰۸ در یکی از محلات قدیمی‌شهر سبزوار متولد شده بود، در طول حیات هشتاد و دو ساله اش با اخلاص فراوان و علاقه بی حد قلبی نسبت به شهر زادگاهش، پژوهش‌های گسترده ای را در زمینه تاریخ، فرهنگ و البته برخی مسائل اجتماعی سبزوار در دوران معاصر انجام داد و بدین ترتیب توانست پس از کتاب تاریخ بیهق که چند قرن قبل، توسط ابوالحسن زید بیهقی دانشمند بزرگ قرن پنجم هجری نوشته شده بود، مدون ترین آثار پژوهشی برای شناخت دارالمومنین سبزوار را در طول حیات پربار خود پدید آورد.

حاصل چندین سال تلاش محمود بیهقی، تالیف کتاب‌های ارزشمندی چون« سبزوار شهر دیرینه‌های پایدار» «سبزوار، شهر دانشوران بیدار» بوده است.
 کتاب سبزوار، شهر دیرینه ای پایدار او شرح حال، آثار و روزگار دانشمندان این شهر تاریخی است که مقام دوم کشوری را به خود اختصاص داده است حاصل سال‌ها پژوهش و تلاش پیگیر او در شناختن و شناساندن جنبه‌های گوناگون زادگاهش را در بر دارد.
 اما مهمترین و ارزشمندترین تالیف این محقق سبزواری «دایره المعارف بزرگ سبزوار» است که چند جلد از آن در زمان حیاتش به چاپ  رسید و بخش های دیگری ازآن هنوز چاپ نشده باقی  مانده است.

دکتر سید محمد علوی مقدم چهره ماندگار کشوری در زمینه ادبیات

دکتر سید محمد علوی مقدم استاد برجسته، پژوهشگر ادبیات فارسی و مترجم ایرانی است. وی درسال 1311 خورشیدی در بخش ششتمد سبزوار متولد شد.
دکتر علوی مقدم دارای درجهٔ دکتر ی زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران است. وی همزمان با تحصیلات علوم جدید، در حوزه علمیه سبزوار نیز به تحصیل علوم اسلامی مشغول شد و علوم عربی و ادبیات و معارف اسلامی را فرا گرفت. دکتر علوی مقدم پس از پایان دوره تحصیلات علوم قدیم و جدید، در سال ۱۳۳۱ به شغل شریف معلمی روی آورد و اولین سال تدریس خود را در روستای نامن، در ۳۵ کیلومتری غرب سبزوار، آغاز کرد و سپس به سبزوار منتقل شد و به تدریس در مدارس این شهر پرداخت.

وی بعد ها به عنوان استاد زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه حکیم سبزواری (تربیت معلم سابق) به تدریس مشغول شد و در حال حاضر از سرآمدترین اساتید این رشته در کشور محسوب می شود.

سیّد محمد علوی مقدم در سال‌های ۱۳۵۵در دانشگاه‌های مصر و در سال ۱۳۶۶در دانشگاه‌های اسلام‌آباد پاکستان و همچنین از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۷به مدت دو سال در دانشگاه‌های سوریه و حلب، زبان و ادبیات فارسی تدریس می کرده است.

در سال 1383 همزمان با برگزاری سومین دوره همایش چهره اهی ماندگار ایران، استاد سید محمد  علوی مقدم به پاس بیش از ۴۵ سال خدمات علمی و فرهنگی و تدریس در مراکز آموزش عالی و ترجمه و تألیف و تصحیح آثار متعدد، به عنوان یکی از «چهره‌های ماندگار» جمهوری اسلامی انتخاب شد و مورد تقدیر قرار گرفت.

دکتر مهیار علوی‌مقدم فرزند این استاد گرانقدر است که هم‌اینک به عنوان استادیار و عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت‌معلم سبزوار به تدریس و تحقیق و تألیف مشغول است.

این فهرست در روزهای آینده تکمیل می شود

شما مخاطبان گرامی نیز پیشنهادات خود را از طریق بخش نظرات همین مجله با ما در میان بگذارید...