صنایع دستی هر شهر و منطقه ای یکی از بهترین جلوه های میراث هنری و سنتی مردم همان اقلیم است که تمام یا قسمتی از مراحل تولید آن با دست انجام می شود و به تعبیر دقیق تر جزیی از فرهنگ ملی کشور و یادگار ارزشمندی از نیاکان ماست.
به گزارش مجله اینترنتی اسرارنامه، سبزوار یکی از شهرهای کهن ایران است که در طول چندهزارسال حیات فرهنگی خود میراث معنوی و فرهنگی ارزشمندی را پدید آورده است که از جمله این میراث می توان به صنایع دستی متعددی اشاره کرد که در گذشته های نه چندان دور در سبزوار وجود داشته و امروزه هرچند بسیاری از مشاغل سنتی و صنایع دستی این شهر درمواجهه با دنیای ماشینی، به سرعت از بین رفته و یا به کنج عزلت طرد شده اند، اما هنوز هستند هنرمندان خوش ذوق و با سلیقه ای که با همت و خوش فکری خود به سراغ این هنرهای سنتی مهجور واقع شده می روند و جانی دوباره به آن ها می بخشند.
خانم اعظم مسکنی یکی از این دسته هنرمندان باذوق سبزواری است که چند سالی است در شهر دیرینه های پایدار به سراغ شماری از صنایع دستی و هنرهای سنتی سبزوار از جمله قالی بافی، جاجیم و گلیم بافی رفته تا دوباره به تولید این محصولات و آموزش آن به نسل های جوان تر بپردازد.
وی البته در ابتدای کار دشورای های زیادی را تحمل کرده و در شرایطی سخت که موفق شدنش را حتی بسیاری از نزدیکانش باور نمی کردند، کار خود را آغاز کرده و ادامه داده است. اما سرانجام پس از چند سال تلاش، این روزها به جایی رسیده است که غرفه محل کارش درموزه مردمشناسی سبزوار به مکانی شلوغ و پر رفت و آمد تبدیل شده که بخشی از این رفت و آمدهای روزانه به واسطه مشتریانی که برای خرید محصولات تولیدی او می آیند و بخشی دیگر به واسطه حضور هنرجویانی است که می آِند تا این هنرهای سنتی و ارزشمند را از استاد 38 ساله خود بیاموزند.
بدین ترتیب خانم اعظم مسکنی را می توان درزمره یکی از بانوان موفق سبزواری دانست که هم هنرمندی با ذوق و خوش سلیقه است که هم در مسیر کارآفرینی و درآمدزایی مثبت اقتصادی وهم در مسیر حفظ و احیای بخشی از میراث فرهنگی کشورمان تلاش می کند.
از همین رو فاطمه خرم پور خبرنگار مجله اینترنتی اسرارنامه در آستانه فرخنده سالروز میلاد با برکت بانوی دو عالم حضرت فاطمه زهرا (س) و روز گرامیداشت مقام زن به سراغ این بانوی موفق سبزواری رفته تا با وی درباره فعالیت هایش گفتگو کند.

-لطفا خودتان را معرفی کنید و سابقه و چگونگی شروع تان به کار در صنایع دستی را توضیح دهید ؟
- من اعظم مسکنی هستم متولد 1356 پدرم متولد سبزوار و مادرم متولد گرگان و خودم نیز بزرگ شده گرگان می باشم که بعد از ازدواج همراه با همسرم به سبزوار آمدم. به خاطر علاقه ای که داشتم به کلاس های مختلف صنایع دستی جذب شدم و به واسطه استعدادم در این زمینه بالطبع یکی پس از دیگری را به مدت کمی آموختم ودر سال 1386بود که با اداره میراث فرهنگی سبزوار آشنایی مختصری پیدا کردم در آن موقع رییس میراث فرهنگی آقای متین فر بودند که من از ایشان تقاضا کردم غرفه ای را در کاروانسرای فرامرز خان به من اختصاص بدهند تا هنر خود را عرضه کنم و با کمی تلاش توانستم که غرفه ای بگیرم و بعد از مدتی موفق شدم با چند شرکت قرداد ببندم.
بعد از آن تصمیم گرفتم شرکتی را به ثبت برسانم و وارد عرصه صنایع دستی و میراث فرهنگی بشوم.

- شما در حال حاضر چه کارهایی رایاد گرفتید و چه هنر هایی را آموزش می دهید ؟
- 25 رشته را آموزشی داریم که بیشترش را خودم آموزش می دهم، بعضی رشته ها را به خاطر زیادی کار به اجبار مربی گرفتم. اما اوایل مجبور بودم همه رشته ها را خودم آموزش بدهم چون شرکت تازه تاسیس بود و گرفتن مربی هزینه بالایی داشت، اما خوشبختانه امسال تصمیم گرفتم بیشتر کلاس ها را به مربی ها واگذارکنم وخودم مدیریت را به عهده بگیرم و هدفم این است که بیشترین وقت خودم را در کارگاه بگذرانم و بیشتر ازهنرجویان قبلی خودم مربی بگیرم .

- در کارگاهتان چه رشته هایی دارید در حال حاضر و کجا تشکیل می شود؟
- رشته های مختلفی مثل فرش بافی، تابلو فرش، سفالگری، چرم دوزی، چوب، پیکر تراشی، پته دوزی، گلیم بافی ، جاجیم بافی و انواع زیر انداز ها و...را داریم ومکان این کارگاه ها در آرامگاه اسرار می باشد .

- شما فکر می کنید از سال اول و شروع کارتان چقدر پیشرفت داشته اید؟
- خیلی زیاد،شاید حدود 4000 نفر یا بیشتر را آموزش داده ام، در روستا ها هم فعالیت داشته ام، به طور نمونه در شهر ششتمد در آرامگاه بیهقی و یا کمیته امداد سلطان آباد و میراث فرهنگی جوین وخرم آباد جوین... همکاری داشتم.

- در روستا ها از چه هنرهایی استقبال می شود؟
- بیشتر مردم روستا راغب بودند فرش بافی را یاد بگیرند، طرح های گلیم چون(شیرکی پیچ) در مناطق کرد نشین زیاد در یادها نمانده بود به طوری که یکی دو نفر از زنان روستا کار می کردند و من از آنها خواهش کردم که برای کار و فروش آن ها در شرکت با من همکاری کنند و فقط برای من کار بافندگی انجام بدهند چراکه به خاطر فروش کم، این هنر تقریبا از یادها رفته بود. از کلاس های قالی بافی استقبال زیادی می شد و برخی رشته ها مانند گل کریستالی و مهره بافی یا مهره دوزی را به آنها رایگان آموزش می دادم.

- آیا در روستا ها صرفا علاقه مندی بود یا به خاطر جنبه اقتصادی این هنر ها جذب این کلاس ها می شدند؟
- صرفا بیشتر از جنبه اقتصادی نگاه می شد چرا که در این چند سال روستاییان با مشکلات خشکسالی زیادی مواجهه بوده اند و بنابراین بیشتر برای اینکه منبع دیگری جز کشاورزی، جهت در آمد مالی خانواده ها پیدا کنند، به این هنرها روی می آوردند بدین ترتیب من هم سعی می کردم بیشتر رشته هایی را به این افراد آموزش بدهم که منبع اقتصادی برای آنها داشته باشد. از این رو اول از آنها سوال می کردم که هدفشان از آموزش دیدن چیست؟ صرفا علاقه است یا اقتصادی؟ و وقتی که هدف اقتصادی را عنوان می کردند، از جنبه اقتصادی برای انتخاب رشته بهتر و تعیین بازارهای مناسب فروش و... به آنها کمک می کردم.

- تا حالا نمایشگاه های صنایع دستی شرکت کرده اید ؟
- بله در نمایشگاههای مختلفی از جمله مشهد ،گرگان ،سبزوار شرکت کرده ام.

- فروشتان در نمایشگاهها چطور بوده است آیا از نظرقیمتی تغییر می کند ؟
- فروش خوبی داشته ام و همیشه فروش گلیم بهترین فروشم بوده است به طوری که می توان گفت من هیچ گلیمی را از نمایشگاهها بر نگردانده ام .فروش در نمایشگاه ها از نظر قیمتی هیچ تغییری با فروش عادی من ندارد.

- علاقه مندان برای گرفتن مدرک باید تا چه مرحله ای بروند؟
- کلاس ها 15 جلسه ای است، با تمام شدن کلاس ها امتحان عملی وکتبی برگزار می شود و باید یک نمونه کار تحویل کارگاه بدهند تا بررسی بشود که در چه حدی هستند ولی کسانی که به خوبی آموزش ندیده اند اجازه دارند که تا هر وقت لازم باشد به صورت رایگان در کلاس ها شرکت کنند. و هنر جویانی بوده اند که کند تر از بقیه یاد گرفته اند و دوباره آموزش دیده اند.
خوشبختانه خیلی از هنرجوها باهوش تر بوده و سریعتر کار را یاد گرفته اند به طوری که رقیب خودم شده اند و بسیاری از آنها در مکان های مختلف شروع به کار کرده اند.

- برای گسترش کارتان چه اقداماتی انجام داده اید؟
برای آموزش هنرها به برخی ادارات و موسسات نامه داده ام مثل بیماری های خاص و صعب العلاج، کمیته امداد و بهزیستی ،حتی سعی کردم هزینه ها را نیمه بها بگیرم و چند دوره نیز این کلاس ها برگزار شده است و همچنین امسال نیز همین موارد را در برنامه هایمان داریم.

- برنامه های آیندتان چیست؟
- ان شالله دوخت لباس های سنتی را خواهیم داشت که فعلا مربی خاصی برای این قسمت در نظر گرفته نشده ولی در نظر داریم هر منطقه ای را با لباس خاص سنتی همان منطقه بشناسانیم و بتوانیم به مجالس و مهدها و... نیز لباسها را کرایه دهیم . و در نظر داریم دوخت انواع کیف چرمی را گسترش بدهیم و این که یکسری از لوازم گل سازی وساخت عروسک های خمیری و.. را بیاوریم.

- چقدر از کارتان راضی هستید؟
- می شود گفت زیاد، اوایل کارم چون پیشرفت خاصی نرسیده بودم دیگران دید خوبی نداشتند ولی من به کارم ایمان وعلاقه داشتم وادامه دادم. اوایل به ادارات مختلف نامه می نوشتم و در خواست می دادم ولی خدا را شکرحالا جای خود را پیدا کرده ام و در حال حاضر ادارات مختلف در خواست همکاری داده اند.

گزارش تصویری (کلیک کنید)

گزارش گر: فاطمه خرم پور

برای مطالعه گزارش های بیشتر از فاطمه خرم پور هم اکنون روی اینجا کلیک کنید

کوچه پس کوچه پیوندها

کلیک کنید:

گفتگو با فاطمه علیشاهی مدیر شرکت حمل و نقل پرستو، آژانس برتر سال 93 در سبزوار