منطقه شملق جاذبه ای بکر در صنعت گردشگری خراسان رضوی
0
بازدید: 8825
یکی از مناطق زیبای گردشگری در غرب خراسان رضوی منطقه سیاحتی و زیارتی شملق می باشد که پرارتفاع ترین کوه غرب خراسان رضوی با نام کوه نظرگاه در این منطقه واقع شده است.
قله نظرگاه با ارتفاع نزدیک به 3 هزار متر در دامنه خود پذیرای بقعه امام زاده ای غریب از فرزندان امام موسی بن جعفر(ع) است. و به همین دلیل منطقه شملق علاوه بر زیبایی های طبیعی ، در نظر مردم محلی از ارزش معنوی و مذهبی خاصی برخوردار است .
از همین رو ، سالانه تعداد زیادی زائر و مسافر از شهر سبزوار و دیگر شهر و روستاهای غرب خراسان ، مسیر صعب العبور و کوهستانی شملق را می پیمایند تا علاوه بر بهره گیری از طبیعت زیبای آن به رسم میهمان نوازی و امام دوستی و شیعه پروری خود ، به زیارت امام زاده غریب این ناحیه بشتابند.
معرفی دقیق کوه نظرگاه براساس منابع پژوهشی و جغرافیایی بدین شرح است : این کوه به ارتفاع 2858 متر در رشته کوه جغتای [در جنوب شهرستان جغتای وشمال شهرستان داورزن] قرار دارد که به کوه شملق معروف است و سالانه 12000 زائر برای زیارت امامزاده سلطان سید قریش به این ارتفاعات عزیمت می کنند.
متداول ترین راه دسترسی به این کوه از روستای ساروق واز کنارکوه مخروطی شکل و زیبای یاغی معروف به راه خاکستری می گذرد.
در فصل تابستان به طور متوسط روزانه 100 گردشگر و زائر به این منطقه عزیمت کرده و در مسیر حرکت به سمت کوه نظرگاه با دیواره ها و عوارض متنوع ژئومورفولوژیکی روبرو می شوند، همچنین در ضلع شرقی کوه یاغی دیوارهایی به ارتفاع 30 متر دیده می شود که به دلیل مقاومت سنگهای تشکیل دهنده آن و بالا بودن ضریب سختی برای عملیات صخره نوردی مناسب است.
آبشارهای متعددی که در مسیر حرکت به سمت قله نظرگاه جلب توجه می کند حاصل ذوب تدریجی برف ارتفاعات می باشد و دریاچه طبیعی قلبه علی به صورت یک کاسه سنگی پرآب در مسیر کوهستانی شملق، آبریزگاه یکی از همین آبشارها است. (منبع)
سفر به کوه های شملق به قصد زیارت امام زاده سلطان سید قریش ، به دلیل صعب العبور بودن این منطقه به ویژه در زمستان با دشواری های زیادی همراه است که در عین حال همین دشواری ها خود به زیبایی و خاطره انگیز شدن طول مسیر می انجامد.
همین موارد باعث شده نحوه سفر به شملق و زیارت امام زاده آن در رفتار مردم محلی سبک خاص و منحصربه فردی پیدا کند و حتی رسم و رسوم خاصی پیرامون آن ایجاد شود که از منظر پژوهشگران علوم اجتماعی و مردمشناسان نیز می تواند مهم و جالب توجه باشد.
روح الله مهری که یکی از خبرنگاران شناخته شده غرب خراسان رضوی است و اصالت وی به منطقه داورزن برمی گردد در وبلاگ شخصی خود در مطلبی به معرفی منطقه زیبای شملق و گزارشی از وضع و اوضاع آن پرداخته است .
در ادامه بخش هایی ازاین مطلب را منتشر می کنیم :
امامزاده سلطان سید قریش ویا امامزاده شملق به خاطر قرار گرفتن در دل کوه و جاذبه های گردشگری آن مورد استقبال فراوانی قرار می گیرد که البته بایستی اداره اوقاف و امورخیریه و اداره میراث فرهنگی و گردشگری نگاه ویژه ای به آن داشته باشند.
بخش داورزن به لحاظ داشتن بقاع متبرکه مستند جزو بخشهایی است پیکرمطهر تعداد زیادی از این امامزادگان را در خود جای داده است .
وجود امامزادگان روستاهای علی آباد ، باشتین ، بهمن آباد و فشتنق که هرکدام خصوصیت خاص خود را دارد برجاذبه های گردشگری و زیارتی این منطقه افزوده است .
با همه این تفاصیل امام زاده سلطان سید قریش یا همان امامزاده شملق دارای ویژگی خاصی است که دیگر امامزادگان این بخش ندارند .
قرار گرفتن در دل کوه و برفراز بلندترین قله بخش داورزن ویزگی استثنایی است که این امامزاده را منحصر به فرد کرده است .
عدم جاده دسترسی به این امامزاده باعث شده تا زائران و سیاحان برای رسیدن به این مکان فاصله ای نزدیک به 10 کیلومتر را از روستای ساروق که نزدیک ترین روستا به امامزاده است را در فراز و نشیبهای زیبای کوههای شملق طی کنند این امر هم باعث سیاحت وکوهنوردی بوده و هم می توان نماهای زیبا و بی بدیلی از مناظر طبیعی که خداوند آن را به رخ مردم کشیده است را به نظاره نشست .
بیشتر زائرانی که قصد تشرف به این امامزاده را دارند صبح خیلی زود و یا شبانگاهان را برای حرکت انتخاب کرده تا در هوای سرد و مطبوع و دلپذیر آن بتوانند سختی راهپمایی را برخود هموار سازند .
در طول این مسیر تعداد زیادی زائر در حال تردد هستند چه آنانی که در حال برگشت هستند و چه کسانی که در حال صعود به قله و رسیدن به امامزاده هستند .
در طول این پیاده روی 4 ساعته همه گروههای سنی حضور دارند کودکان خردسال دختران و پسران نوجوان و جوان و میانسالان و پیرمرد و پیرزنانی که رنج این سفر رابرای زیارت قبول کرده اند .
وجود مناظر طبیعی زیبا از جمله آبشارها دره های عمیق و ستونهای سنگی عظیم الجثه ، درختان سربه فلک کشیده چنار که از دل سنگها بیرون آمده اند و سایه زیبای درختان گردو که مسیری نزدیک به یک کیلومتر با زائران همراه است همه و همه زیبایی هایی است که در طول مسیر وجود ارد .
اگر در طی شب حرکت زائران اغاز شود خط سفیدی که از حرکت مردم بر دل کوه بوجود آمده مسیر را به راحتی در اختیار شما قرار داده و مانع انحراف و گم شدن شما خواهد شد .
بیشتر کسانی که به این امامزاده تشرف پیدا می کنند حداقل یک شب را در آن مکان گذرانده و سردی هوای آن را در گرمای تابستان به خوبی حس می کنند.
حضور قاطرو الاغهایی که البته در اصطلاح محلی به آنان "چروا " می گویند برای بردن اسباب و لوازم زائران در طول مسیر چشمگیر است .
گروهی از مردم روستای ساروق و شاره با استفاده از چروا اقدام به بردن وسایل مورد نیاز زائران می کنند که البته برای هربار بردن وسایل 16 هزار تومان دریافت کرده و حداکثر باز مجاز نیز 60 کیلومی باشد که به ازائ هر کیلو اضافه بار مبلغی دریافت می کنند.
این بار کشها در هر روز تقریبا 2 با رفت و برگشت مسیر صعب العبور امامزاده را انجام داده که تکرار این حرکت باعث شده تا الاغها با سرعت خاصی این مسیر را طی کنند.
هرچند سقوط چند الاغ از این ارتفاعات رخ داده ولی این مانعی نشده است که مردم خود و یا اسباب و اثاثیه خود را بر روی دوش این الاغها نسپارند.
بیشتر افرادی که به امامزاده شملق مشرف می شوند به صورت خانوادگی آمده که البته در این بین نذورات آنان که شامل گوسفند و یا بزغاله است نیز برای قربانی به امامزاده می آورند.
با رسیدن به محلی که به نظرگاه مشهور است خستگی راه به خوبی از تن خارج می شود این محل که کناره قله کوه نظرگاه و یا شملق است نسیم سردی که به واسطه عرقی که بر بدن نشسته متصور می کند نفس عمیق همراه با سلام به امامزاده باگنبدی سفید که البته با ایزوگام بوجود آمده ست را بوجود می آورد از اینجا به بعد خستگی کمتری احساس می کنید زیرا را ه کمی سراشیب شده و کمتر به نیروی بدنی برای کشاندن خود احتیاج دارید . با بالا آمدن از آخرین سر بالایی و رسیدن به سایه های درختان گردو از بابت رسیدن به شملق آسوده خاطر می شوید.
زائرا ن بعد از رسیدن به شملق در ابتدا باید به دنبال محل مناسب برای استقرار شبانه خود باشند وجود خانه های آلونکی در اطراف حرم و البته نچندان تمیز آنان را مجبور می کند که به چادرهای مسافرتی و زیر دختان پناه ببرند.
این خانه ها با یک همت کوچک و استفاده از زائرانی که البته برای چند روز در این محل بیتوته می کنند و کمی مدیریت امامزاده می تواند هرساله تعمیر و قابل استفاده باشد
درختان کهنسال گردو که هرکدام هزاران گردو در شاخ و برگ خود پنهان کرده است سایه های مناسبی برای اتراق زائران بوجود آورده است ...
به جز این گزارش ادامه دار روح الله مهری به عنوان یکی از بومیان منطقه غرب خراسان رضوی ، مطالعه گزارش سایر افرادی که از دیگر شهرهای استان نظیر مشهدمقدس ، شملق را برای مسافرت و کوه نوردی یک یا چندروزه خود انتخاب کرده اند نشانگر قابلیت های بالای این منطقه برای تبدیل شدن به یک جاذبه گردشگری منحصربه فرد در ناحیه سبزوار و خراسان است.خصوصاً اینکه شملق تا کنون تا حد زیادی بکر و در حد شناخت مردم محلی باقی مانده است.
یکی از گروه های غیربومی که در دی ماه گذشته از مبدأ مشهد مقدس به منطقه شملق در غرب خراسان رضوی آمدند ، در گزارش خود از این سفر ، منطقه شملق را به زیبایی توصیف کرده است که در ادامه مناسب است به مطالعه گزارش جذاب این گروه از سفر به شملق بپردازیم :
روستاي ساروق در 30 كيلومتري جاده سبزوار به شاهرود با 10 كيلومتر راه خاكي فرعي معمول ترين راه دسترسي به قله نظرگاه است اين روستا از سطح دريا 1530 متر ارتفاع دارد.
مسير رسيدن به قله نظرگاه از روستاي ساروق به مسير جنوبي معروف است و دو راه يال زمستاني و تابستاني كوهنوردان را به اين قله مي رساند.
ساعت 6:10 دقيقه صبح روز جمعه 23 دي ماه به همراه 14 نفر از اعضاي گروه با يك دستگاه ميني بوس از ميدان آزادي مشهد به سمت شهرستان سبزوار به راه افتاديم و 9:45 دقيقه رسيديم. از آنجايي كه مي بايست آقاي مهدي ناصري راهنماي برنامه به ما ملحق مي شد نيم ساعتي را منتظرشان مانديم. دو نفر ديگر از كوهنوردان سبزواري نيز ايشان را همراهي مي كردند.
گروه 17 نفره ما ساعت 10:25 دقيقه از سبزوار به سمت روستاي ساروق به راه افتاد و 11:10 دقيقه به اين روستا رسيديم. 20 دقيقه بعد بچه ها كوله به پشت آماده حركت بودند. اميرحسين نجارنژاد سرقدم، حميدرضا صفرپور عقبدار و محمدرضا وزيري امدادگر برنامه معرفي شدند و به راه افتاديم. هوا آفتابي و آرام و آسمان با پاره هاي پراكنده ابر زيباتر شده بود.
كمي بعد از روستا انجام چند دقيقه نرمش و حركات كششي بدن هايمان را براي دو روز كوهنوردي آماده تر كرد. ساعت 13:30 دقيقه و بعد از دو ساعت كوهپيمايي با شيب ملايم به مكان مناسبي براي صرف ناهار رسيديم. چشمه سنگي با آبي گوارا در نزديكي اين محل قرار داشت.
از نكات جالب توجه در اين مسير خرابه هاي يك قلعه قديمي بود كه آقاي ناصري آن را يكي از پناهگاه هاي گل محمد سردار شخصيت اصلي داستان واقعي كليدر نوشته محمود دولت آبادي معرفي كرد.
بعد از 50 دقيقه استراحت و صرف ناهار دوباره به راه افتاديم. هوا بسيار مطبوع و مناسب براي كوهنوردي بود و شيب در برخي قسمت ها تند مي شد. به تشخيص راهنماي برنامه مسير يال زمستاني كه از نظر خطر ريزش بهمن امن تر است براي ادامه مسير انتخاب شده بود.
توضيحات آقاي ناصري كه مردي آرام، صبور و آشنا با اخلاق حرفه اي كوهنوردي بود، در مورد ارتفاعات اطراف و حتي اشكال خاص صخره هاي مسير جالب توجه بود. كم كم برف اندكي كه از روزهاي قبل روي زمين مانده بود نمايان مي شد.
مسير را تا ساعت 17: دقيقه ادامه داديم تا اينكه راهنما پيشنهاد رفتن به قله را داد درحاليكه طبق برنامه ريزي قبلي بايد شب را در امامزاده سيد سلطان قريش كه گفته مي شود برادر امام رضا(ع) است و در اين مكان به شهادت رسيده، مي مانديم.
آقاي رضوي سرپرست برنامه نظر كلي اعضاي گروه را جويا شد و در نتيجه تصميم به شب ماني در امامزاده و موكول كردن صعود به قله به صبح روز بعد گرفتيم. براي رسيدن به اين مكان بايد يك شيب تند را پايين مي رفتيم كه اين كار با كمك راهنما و دوستان خوب سبزواري آقايان عباس روحاني و حسين درده ميسر شد.
ساعت، 18:30 دقيقه عصر را نشان مي داد كه به امامزاده سيدسلطان قريش رسيديم. هوا سرد و آسمان صاف و پر از ستاره بود و چشم ها را مسحور خود مي كرد.
بچه ها در ساختمان اصلي امامزاده مستقر و براي خوردن شام آماده مي شدند. اطراف اين محل نيز اتاق هايي وجود داشت كه چهار كوهنورد سبزواري در يكي از اين اتاق ها بودند و راهنماي گروه ما با همراهان خود نيز در اين اتاق ساكن شدند. مساحت ساختمان اصلي حدود 400 مترمربع است و با اتاق ها مي تواند يك تيم 100 نفره را در خود جاي دهد.
سرپرست گروه ساعت 21 را ساعت خاموشي اعلام كرد. بچه ها چند نفري دور هم در تدارك شام بودند و سر و صدايشان بلند بود.
هنوز به ساعت مقرر نرسيده بوديم كه بچه ها يكي يكي به خواب رفتند تا خستگي يك روز خوب را از تن به در كنند و براي روز صعود آماده شوند.
شبي سرد و آرام...
ساعت حدود 5 صبح روز شنبه 24 دي ماه با خبر بارش برف زياد از خواب بيدار شديم. بچه ها بيرون سرك مي كشيدند و از بارش برف زياد با آسمان صاف غروب روز گذشته تعجب مي كردند. رفتن به قله در ابهام قرار داشت و سرپرست هنوز براي بيدار كردن همه دست به كار نشده بود.
ساعت 6 صبح انتظار به پايان رسيد و آقاي رضوي اعلام كرد با روشن شدن هوا براي رفتن به سمت قله تصميم گيري خواهد شد.
نيم ساعت بعد بارش برف هنوز ادامه داشت اما شرايط براي صعود خوب به نظر مي رسيد. ساعت 7 با ده نفر از همنوردان به اتفاق همراهان خوب سبزواري به قصد صعود به قله نظرگاه به راه افتاديم.
كوهنوردي در هوايي مطبوع، فرورفتن پاها تا زانو در برف و ديدن مناظر سپيد و يكدست اطراف لذتي دوچندان داشت.
در مسير ميزان برف حدود نيم متر بود و در قسمت هايي به 80 سانتي متر نيز مي رسيد كه همين امر صعود را مشكل تر مي كرد.
شيب هاي ملايم و تند را زير بارش زيباي برف يكي يكي پشت سر گذاشتيم و با حركتي هماهنگ و آرام در ساعت 9 به قله رسيديم. عكس يادگاري و كمي استراحت... نيم ساعت به همين منوال گذشت و در ساعت 9:35 دقيقه به سمت امامزاده راه افتاديم. طبق اطلاعات دستگاه جي پي اس طول مسير پيمايش شده تا قله حدود 10كيلومتر بود و 1346 متر ارتفاع گرفتيم.
يك ساعت بعد به محل شب ماني مان رسيديم و با استقبال خوب همنورداني كه منتظرمان بودند روبرو شديم.
11:35 دقيقه براي بازگشت به روستا آماده بوديم. مسير تابستاني را براي برگشت انتخاب كرديم كه شيبي ملايم تر نسبت به يال زمستاني داشت. راهي طولاني و البته بسيار متفاوت از روز قبل انتظارمان را مي كشيد. تمام مسير پوشيده از برف بود و مهي رقيق اعضاي گروه را به هم نزديك تر مي كرد... چشمه درخت سوخته، چشمه علي و چشمه سنگي از چشمه هاي مسير برگشت است.
16:15 دقيقه عصر با طي حدود 10 كيلومتر پيمايش از قله و با يك ساعت و ربع تاخير نسبت به برنامه ريزي قبلي كه ناشي از برف كوبي و سختي پيمايش در برف سنگين بود به مسجد روستا رسيديم و ناهار خورديم. دقيقا يك ساعت بعد همگي نشسته در ميني بوس به سمت مشهد به راه افتاديم.
22:35 دقيقه شب به مشهد رسيديم و با خاطره اي سپيد و زيبا از يك صعود به ياد ماندني برنامه را به پايان رسانديم.
پس از مطالعه این گزارش های جذاب دیگر کمتر کسی خواهد بود که دوست نداشته باشد ، حداقل یک بار به منطقه زیبای سیاحتی و زیارتی شملق مسافرتی یک یا چندروزه داشته باشد.
اگرشما مخاطب گرامی نیز اکنون به شدت متمایل شده اید ، یکی از مرتفع ترین قله ها و تفریحگاه های بکر مانده در خراسان را از مشاهده کنید ، بد نیست در اولین تعطیلات پیش رو بار سفر را ببندید و مسیر روستای ساروق در شهرستان جدیدالتأسیس داورزن در غرب سبزوار را در پیش گیرید.
مطمئناً از این سفر پشیمان نخواهید شد...
نظرت را بنویس
سبزواری های خوشخواب
پخش آزمايشي برنامه هاي صداوسيما به روي سيستم ديجيتال در نيشابور
خراسان رضوي - مورخ دوشنبه 1391/07/10 شماره انتشار 18231
شيخ زاده/ پخش آزمايشي برنامه هاي صداوسيما به روي شبکه ديجيتالي با نظر مساعد مدير کل صداوسيماي مرکز خراسان رضوي روز گذشته در نيشابور آغاز شد.به گزارش خبرنگار ما اين خبر جاي خوشحالي زيادي براي مردم نيشابور دارد چرا که آنان مي توانند از طريق پخش ديجيتال برنامه هاي شبکه هاي صداوسيما را دريافت کنند.
حامد بیدی
بسیار عالی! مدتهاست به فکر انجام تحقیقات میدانی درباره شملق و آداب و رسوم مرتبط با آن بوده ام و حتی یکی از تزهای پیشنهادی ام برای پایان نامه ارشدم بود. سر فرصت باید این مطلب را بخوانم.
فقط ای کاش تصاویر بزرگتر و با کیفیت بالاتری از آنجا در سایت می گذاشتید. لزومی ندارد چند عکس را در همان تصویر اصلی مطلب میکس کنید. می توانید تصاویر بزرگتری داخل خود متن نیز اضافه کنید.
موفق باشید.
